Dokonania

 

Dokonania apostołów *

w Panu Jezusie Chrystusie

 

1. Oto sporządziłem pierwsze opowiadanie, Teofilu, o wszystkich rzeczach, które Jezus rozpoczął czynić i nauczał, ² aż do tego dnia, gdy wydał polecenie apostołom, których sobie wybrał przez Ducha Świętego, i został wzięty do góry. ³ Tym też, po swojej męce, w wielu niewątpliwych znakach polecił * samego siebie jako żyjącego, ukazując się im przez czterdzieści dni oraz mówiąc o Królestwie Boga. ⁴ A kiedy zgromadził ich razem, nakazał im nie odchodzić z Jerozolimy, ale oczekiwać obietnicy Ojca, o której ode mnie usłyszeliście. ⁵ Ponieważ Jan chrzcił wodą, ale wy, po niewielu tych dniach, zostaniecie ochrzczeni * w Duchu Świętym. ⁶ Następnie, kiedy oni się zeszli, pytali go, mówiąc: Panie, czy w tym czasie przywrócisz królestwo Israelowi? ⁷ Ale do nich powiedział: Nie jest wasze by poznać czasy i okresy, które Ojciec ustanowił sobie w swojej władzy. ⁸ Lecz weźmiecie moc Ducha Świętego, który do * was przychodzi, i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie, w całej Judei, Samarii, i aż do najodleglejszych krain. ⁹ A gdy powiedział te rzeczy, został uniesiony wśród tych, co patrzeli, oraz chmura usunęła go z ich oczu. ¹⁰ A kiedy on wyruszył i gdy uporczywie patrzeli ku niebu, oto stanęli przy nich dwaj mężowie w białych szatach, ¹¹ i powiedzieli: Mężowie galilejscy, dlaczego stoicie patrząc w niebo? Ten Jezus - wzięty od was do góry, ku Niebu - tak przyjdzie, jak go widzieliście idącego do Nieba.

¹² Wtedy wrócili do Jerozolimy, od góry zwanej Oliwną, która jest blisko Jerozolimy, uważanej za szabat marszu. ¹³ A gdy przybyli, weszli do górnej komnaty, gdzie już przebywali: Piotr, Jakób, Jan, Andrzej, Filip, Tomasz, Bartłomiej, Mateusz, Jakób Alfeusza, Szymon Zelota * i Judas Jakóba. ¹⁴ Ci wszyscy jednomyślnie trwali przy modlitwie i prośbach, razem z kobietami, i Marią, matką Jezusa oraz jego braćmi. ¹⁵ W tych dniach powstał w środku uczniów Piotr (ponieważ na tym samym miejscu był tłum imion *, około stu dwudziestu) i powiedział: ¹⁶ Mężowie, bracia, było konieczne, aby zostało wypełnione Pismo, które Duch Święty zapowiedział przez usta Dawida o Judasu, będącym przewodnikiem tych, którzy pojmali Jezusa; Psalm 41,10 ¹⁷ że był policzony łącznie z nami oraz dostał w udziale * dział  ** tej służby. ¹⁸ (Ten rzeczywiście nabył pole z zapłaty niesprawiedliwości; a gdy się stało, że padł na twarz, wtedy roztrzaskał się w środku i rozlały się całe jego wnętrzności). ¹⁹ Zatem stało się to jawne wszystkim, zamieszkującym Jerozolimę, tak, że to pole zostało nazwane ich własnym językiem - Akeldamach, to jest Pole Krwi. ²⁰ Bowiem napisano  w Księdze Psalmów: Niech jego siedziba stanie się pusta i niech nie będzie w niej zamieszkującego, a jego doglądanie * niech weźmie inny. Psalm 69,26 + 109,8 ²¹ Zatem trzeba, aby jeden z  mężów, którzy się zgromadzają z nami - w całym okresie, w którym przybył i oddalił się dla * nas Pan Jezus, ²² począwszy od chrztu Jana, aż do dnia, którego został wzięty od nas do góry, i był świadkiem jego wskrzeszenia - został jednym z tych, co są razem z nami. ²³ Więc postawili dwóch: Józefa zwanego Barsabą, który został nazwany Justem, i Macieja. ²⁴ Nadto modląc się, powiedzieli: Ty Panie, znawco wszystkich serc, wskaż jednego z tych dwóch, którego sobie wybrałeś, ²⁵ aby wziął dział tej służby i apostolstwa, odkąd opuścił je Judas, by pójść ku swojemu miejscu *. ²⁶ Także wręczyli im losy, a los padł na Macieja; więc zostało mu przydzielone wspólne miejsce wśród jedenastu apostołów.

 

* co znaczy: wysłanników

*1,3 także: przedłożył, wykazał, zalecił, ofiarował, postawił obok

*1,5 co znaczy: zanurzeni

*1,8 także: na, przez, dla

*1,13 nazwa radykalnego stronnictwa judaistycznego, dążącego do wyzwolenia Israela spod panowania Rzymu

*1,15 w znaczeniu: osób

*1,17 także: wylosował

**1,17 także: los, spadek

*1,20 gr. episkope; także: straż

*1,21 także: przy, wobec

*1,25 także: grobowi

 

2. A w wypełnieniu pięćdziesiątego dnia * wszyscy byli jednomyślnie przy tym samym. ² I nieoczekiwanie powstał szum z nieba, jakby gwałtownego, wiejącego wiatru * oraz napełnił cały dom, gdzie przebywali, siedząc. ³ Zostały im także ukazane rozdzielające się języki jakby ognia i osiadł na każdym jednym z nich. ⁴ Więc wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym oraz zaczęli mówić innymi językami, jak im Duch dawał wypowiedzieć.

⁵ A byli Żydzi *, którzy przebywali w Jerozolimie, pobożni mężowie, z każdego ludu pod niebem. ⁶ Zaś gdy powstał tamten głos, zeszło się  mnóstwo i zatrwożyło, bo każdy jeden słyszał ich mówiących własnym językiem. ⁷ Zatem wszyscy byli oszołomieni oraz się dziwili, mówiąc jedni do drugich: Czy ci wszyscy, co mówią, nie są Galilejczykami? ⁸ Więc jakże my słyszymy - każdy nasz własny język, w którym zostaliśmy urodzeni? ⁹ Partowie, Medowie, Elamici oraz ci, zamieszkujący Mezopotamię, Judeę, Kapadocję, Pont i Azję, ¹⁰ Frygię i Pamfilię, Egipt oraz tereny Libii, naprzeciw Cyreny; także ci, przebywający w kraju Rzymianie, Żydzi i prozelici *, ¹¹ Kreteńczycy i Arabowie. Słyszymy ich mówiących wzniosłe rzeczy Boga naszymi językami. ¹² Zatem wszyscy byli oszołomieni i w kłopocie, mówiąc jeden do drugiego: Co by tu miało się zdarzyć? ¹³ Zaś drudzy mówili, drwiąc: Młodym winem są napełnieni.

¹⁴ A Piotr stanął razem z jedenastoma, podniósł swój głos i do nich powiedział: Mężowie judzcy i wszyscy, zamieszkujący Jerozolimę! Niech wam to będzie jawne, zatem wysłuchajcie moich słów. ¹⁵ Bo oni nie są, jak wy sądzicie - pijani, gdyż jest trzecia godzina dnia; ¹⁶ ale dzieje się to, co zapowiedziano przez proroka Joela: ¹⁷ A w ostatnich dniach zdarzy się, mówi Bóg, że wyleję z * mojego Ducha na wszelkie ciało wewnętrzne, zatem wasi synowie i wasze córki będą prorokować  **, wasi młodzieńcy  *** ujrzą wizje, a wasi starsi śnić będą snami. ¹⁸ Także w tych dniach wyleje z mojego Ducha na moje sługi oraz na moje służebnice i będą prorokować. ¹⁹ W górze wyznaczę znaki na niebie, a na dole cuda na ziemi, krew *, ogień i wyziew dymu; ²⁰ słońce obróci się w ciemność, a księżyc w krew, zanim przyjdzie wielki i jawny dzień Pana. ²¹ Zdarzy się też, że każdy, kto wezwie Imienia Pana, zostanie uratowany *. Joel 2,28 - 31; Izajasz 44,3; Ezechiel 36,27; Zachariasz 12,10

²² Mężowie Israelici, słuchajcie tych słów Jezusa Nazarejczyka - męża od Boga, ogłoszonego dla was przejawami mocy, cudami oraz znakami, które - jak sami wiecie - Bóg przez niego uczynił w środku was. ²³ Tego wzięliście - wydanego przez rękę niegodziwych wyznaczonym postanowieniem oraz za uprzednią wiedzą Boga - ukrzyżowaliście i zabiliście. ²⁴ Jego Bóg wskrzesił, zniszczywszy udręki śmierci, ponieważ nie było możliwe, by on był na jej skutek więziony *. ²⁵ Gdyż Dawid o nim mówi: Przez cały czas widziałem przede mną Pana, że jest po mojej prawicy, abym nie został zachwiany. Psalm 16,8 ²⁶ Przez to zostało rozweselone moje serce oraz rozradował się mój język, ale też moja cielesna natura rozbije namiot nadziei. ²⁷ Gdyż nie zostawisz mojej duszy dla Krainy Umarłych, ani Twojemu czystemu * nie dasz doświadczyć zepsucia. ²⁸ Dałeś mi wyjaśnić drogi życia, z Twego oblicza napełnisz mnie radością.

²⁹ Mężowie bracia, z otwartością mogę do was powiedzieć o patriarsze Dawidzie, że umarł i został pogrzebany, a jego grobowiec jest pośród nas aż do tego dnia. ³⁰ Będąc więc prorokiem, wiedział - ponieważ Bóg potwierdził mu przysięgą - że według cielesnej natury, z owocu jego bioder wyprowadzi i osadzi na jego tronie Chrystusa. ³¹ Co zobaczył zawczasu i powiedział odnośnie wskrzeszenia Chrystusa: Nie została pozostawiona jego dusza * dla Krainy Umarłych, ani jego cielesna natura nie doświadczyła zepsucia. Psalm 16,10 ³² Tego Jezusa wskrzesił Bóg, czego my wszyscy jesteśmy świadkami. ³³ Gdy więc został wywyższony prawicą Boga, a otrzymał od Ojca obietnicę Ducha Świętego - wylał Tego, którego wy teraz postrzegacie oraz słyszycie. ³⁴ Bowiem nie Dawid wstąpił do niebios, ale sam mówi: Rzekł Pan Panu memu: Usiądź z mojej prawej strony, ³⁵ aż uczynię twych nieprzyjaciół podnóżkiem twoich nóg. Psalm 110,1 ³⁶ Niech więc niezawodnie wie każdy dom Israela, że Bóg uczynił go Panem i Chrystusem *; tego Jezusa, którego wy ukrzyżowaliście.

³⁷ A kiedy to usłyszeli, przejęli się sercem oraz powiedzieli do Piotra i pozostałych apostołów: Co możemy uczynić, mężowie, bracia? ³⁸ Zaś Piotr do nich powiedział: Skruszcie się i niech każdy z was da się ochrzcić dzięki Imieniu Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów, a weźmiecie dar Ducha Świętego. ³⁹ Gdyż obietnica jest dla was oraz dla waszych dzieci, i wszystkich, aż do dalekich, których nasz Pan Bóg sobie powoła. ⁴⁰ Lecz także zaświadczył wieloma innymi słowami oraz wzywał, mówiąc: Dajcie się wyratować, z dala od tego przewrotnego rodu *. ⁴¹ Zatem zostali ochrzczeni ci, którzy chętnie przyjmowali jego słowo; i w tym dniu zostało przyłączonych blisko trzy tysiące osób. ⁴² Potem ^TR trwali przy apostolskim nauczaniu, wspólnocie, łamaniu chleba oraz modlitwach.

⁴³ Ale pojawiła się bojaźń w każdej duszy, a przez apostołów działy się liczne cuda i znaki. ⁴⁴ Zatem wszyscy wierzący byli blisko siebie oraz mieli wszystko wspólne. ⁴⁵ Także sprzedawali posiadłości i majątki oraz rozdzielali je wszystkim, według tego jak ktoś miał potrzebę. ⁴⁶ Co dnia zgodnie trwając w Świątyni oraz łamiąc chleb w domu, przyjmowali pokarm w radości oraz prostocie serca, ⁴⁷ chwaląc * Boga i mając przychylność u całego ludu. A Pan codziennie przyłączał zgromadzeniu wybranych ** tych, co byli zbawionymi.

 

*2,1 czyli w święto Szawuot (Zbiorów, Pierwszych Owoców, Zielonych Świąt)

*2,2 także: tchnienia

*2,5 poprawnie: Judejczycy, czyli Israelici z pokolenia Judasa /Judy

*2,10 czyli: nowo nawróceni na judaizm

*2,17 także: przez, od

**2,17 czyli: zapowiadać w Imieniu Boga, lub nauczać pod natchnieniem Ducha Świętego

***2,17 także: słudzy

*2,19 także: przelew krwi, zabójstwo

*2,21 także: ocalony, zbawiony, wyzwolony

*2,24 także: zawładnięty, trzymany w ręku

*2,27 także: świętemu, bezgrzesznemu

*2,31 także: osoba, życie

*2,36 z hebr. Mesjaszem; czyli Pomazańcem Boga

*2,40 także: pokolenia, rodzaju

*2,47 także: wielbiąc

**2,47 także: zborowi

 

3. Zaś Piotr i Jan chodzili dla nich do Świątyni na dziewiątą godzinę modlitwy. ² I został wniesiony pewien mąż - chromy od łona swojej matki, którego codziennie umieszczano przy bramie Świątyni, zwanej Piękną, aby od tych, co wchodzili do Świątyni prosił o jałmużnę. ³ Ten, kiedy ujrzał Piotra i Jana mających wejść do Świątyni, prosił o jałmużnę. ⁴ Ale Piotr spojrzał na niego razem z Janem i powiedział: Popatrz na nas. ⁵ Zaś ten skierował się ku nim, spodziewając się coś od nich wziąć. ⁶ A Piotr powiedział: Srebro i złoto nie jest moje; ale co mam, to ci daję; w Imieniu Jezusa Chrystusa, Nazarejczyka, powstań * i chodź **. ⁷ Potem ujął go od prawej ręki oraz wzniósł; a natychmiast zostały utwierdzone jego nogi i kostki. ⁸ Więc podskoczył, stanął i chodził, oraz wszedł razem z nimi do Świątyni, chodząc, skacząc i wielbiąc Boga. ⁹ Zatem zobaczył go cały lud, że chodzi i chwali Boga. ¹⁰ Ale go rozpoznali, że on był tym, co siedział odnośnie jałmużny przy Pięknej bramie Świątyni. Zostali też napełnieni strachem i uniesieniem, z powodu tego, co mu się wydarzyło.

¹¹ Nadto - do portyku zwanego Salomona, do tego chromego, który wyzdrowiał oraz trzymał się Piotra i Jana - zbiegł się przed nich cały zdumiony lud. ¹² A Piotr to widząc, powiedział do ludu: Mężowie Israelici, dlaczego z tego powodu się dziwicie, albo czemu nam się przypatrujecie, jakbyśmy własną mocą czy pobożnością czynili, że on chodzi? ¹³ Bóg Abrahama, Izaaka i Jakóba; Bóg naszych przodków wysławił swojego Syna Jezusa. Wy go wydaliście oraz zaparliście się go przed obliczem Piłata, który go postanowił uniewinnić. ¹⁴ Ale wy zaparliście się tego świętego i sprawiedliwego oraz prosiliście, aby wam podarować męża - zabójcę. ¹⁵ A zabiliście sprawcę * życia, którego Bóg wskrzesił z martwych, czego my jesteśmy świadkami. ¹⁶ Także tego, którego widzicie i znacie, Jego Imię uczyniło silnym ku sławie Jego Imienia; a wiara z powodu Niego, dała mu wobec was wszystkich to zdrowie. ¹⁷ Teraz też, bracia, wiem, że wy oraz wasi przywódcy dokonaliście tego podczas nieświadomości. ¹⁸ Zaś Bóg sprawił, że Chrystus wycierpiał tego rodzaju rzeczy, jakie zapowiedział przez usta wszystkich swoich proroków. ¹⁹ Zatem skruszcie się oraz zawróćcie, aż do zatarcia * waszych grzechów,  ²⁰ żeby mogły przyjść czasy wytchnienia z powodu osoby Pana. Po to ^TR wysłał przedtem ogłoszonego wam Jezusa Chrystusa, ²¹ którego trzeba radośnie przyjąć Niebu, aż do czasu przywrócenia wszystkich spraw, o których powiedział Bóg za obecnego życia, przez usta wszystkich swoich świętych proroków. ²² Bowiem Mojżesz rzeczywiście powiedział do przodków: Z waszych braci, takiego jak ja proroka podniesie * wam Pan, wasz Bóg; jego będziecie słuchać we wszystkim, cokolwiek do was powie. V Mojżesza 18,15 ²³ A będzie tak, że każda osoba, która nie usłucha tego proroka, zostanie wytracona z ludu. ²⁴ Ale i wszyscy prorocy od Samuela, jacykolwiek mówili jeden za drugim, także zwiastowali te dni. ²⁵ Wy jesteście synami proroków i Przymierza, jakie ustalił sobie * Bóg w stosunku do waszych ojców, mówiąc do Abrahama: W twoim nasieniu zostaną uwielbione w Panu wszystkie narody ziemi. I Mojżesza 12,3 ²⁶ Bóg wzbudził swojego syna Jezusa i najpierw go wysłał wam, błogosławiąc każdemu z was w odwracaniu się od waszych niegodziwości.

 

*3,6 także: obudź się, zmartwychwstań

**3,6 także: żyj

*3,15 także: założyciela, przywódcę

*3,19 także: skreślenia, usunięcia

*3,22 także: wzbudzi, wskrzesi

*3,25 także: sporządził testamentem, zawarł umowę

 

4. A gdy oni mówili do ludu - kapłani, rządca Świątyni i saduceusze im zagrozili, ² bo byli rozdrażnieni z tego powodu, że nauczają ^TR ludzi, i w Jezusie zwiastują wskrzeszenie z martwych. ³ Narzucili też na nich ręce oraz wprowadzili ich sobie do więzienia, do jutra, bo był już wieczór. ⁴ Ale wielu, gdy wysłuchało słowa – uwierzyło, i urodziła się liczba około pięciu tysięcy mężów.

⁵ Zaś nazajutrz zdarzyło się, że w Jerozolimie zostali zebrani ich przełożeni, starsi oraz uczeni w Piśmie. ⁶ Także arcykapłan Annasz i Kaifasz, Jan, Aleksander, i jacy jeszcze byli z rodu arcykapłańskiego. ⁷ A kiedy postawili ich w środku, pytali się: W jakiej mocy, lub w jakim imieniu wy to uczyniliście? ⁸ Wtedy Piotr został napełnionym przez Ducha Świętego oraz do nich powiedział: Przełożeni ludu i starsi Israela! ⁹ Skoro my, dzisiaj, jesteśmy osądzani dzięki dobremu uczynkowi względem chorego człowieka, przez który został on wyratowany, ¹⁰ niech wam wszystkim będzie wiadome oraz całemu ludowi Israela, że został on uleczony w Imieniu Jezusa Chrystusa Nazarejczyka, którego wy ukrzyżowaliście i którego Bóg wskrzesił z martwych. W tym Imieniu ten człowiek stanął przed wami zdrowy. ¹¹ Ten jest owym kamieniem, co przez was, budujących, został wzięty za nic *, a który stał się ** dla kamienia węgielnego. Psalm 118,22; Izajasz 28,16 ¹² Nie istnieje też w nikim innym zbawienie; bo nie istnieje inne Imię pod niebem, które zostało wyznaczone * wśród ludzi, w którym jest nam konieczne zostać zbawionymi **. ¹³ A widząc szczerość Piotra i Jana, oraz po zrozumieniu, że są nieuczonymi prostakami - dziwili się, kiedy ich rozpoznali, że byli razem z Jezusem. ¹⁴ Zaś widząc człowieka, co z nimi stał i został uzdrowiony - nie umieli nic odpowiedzieć. ¹⁵ Więc rozkazali im odejść na zewnątrz posiedzenia i ścierali się jedni przeciw drugim, ¹⁶ mówiąc: Co możemy uczynić tym ludziom? Bo, że dokonał się przez nich znany cud, jest jawne wszystkim zamieszkującym Jerozolimę; więc nie możemy zaprzeczyć. ¹⁷ Lecz aby to nie zostało w większym stopniu rozpowszechnione między ludem, zabronimy im groźbą, by żadnemu z ludzi nie pletli względem tego imienia. ¹⁸ Zatem ich zawołali oraz im nakazali w ogóle nie głosić i nie nauczać względem imienia Jezusa. ¹⁹ Ale Piotr i Jan odpowiedzieli, mówiąc do nich: Oskarżajcie, jeżeli wobec Boga jest sprawiedliwe bardziej * was słuchać - niż Boga. ²⁰ Bo my nie możemy nic nie mówić, z tego co zobaczyliśmy i usłyszeliśmy. ²¹ Zatem ^TR jeszcze raz im zagrozili, a nie znajdując jakby ich mogli ukarać, wypuścili ich z powodu ludu, gdyż wszyscy oddawali chwałę Bogu za to, co się stało. ²² Ponieważ ten człowiek, na którym dokonał się cud * uleczenia, żył więcej niż czterdzieści lat.

²³ Zaś wypuszczeni przyszli do swoich oraz oznajmili im wszystko, cokolwiek powiedzieli do nich przedniejsi kapłani i starsi. ²⁴ A ci ich wysłuchali i jednomyślnie podnieśli głos ku Bogu, mówiąc: Władco Absolutny *, Ty, który uczyniłeś Niebo i ziemię, morze i wszystko w nich; ²⁵ co powiedziałeś przez Ducha Świętego ustami Dawida, Twego sługi: W jakim celu wzburzyli się poganie, a ludy pielęgnowały * to, co jest bezwartościowe **? ²⁶ Stanęli królowie ziemi, a przełożeni dali się zebrać na to samo, przeciw Panu i przeciwko Jego Pomazańcowi. Psalm 2,1 - 2 ²⁷ Gdyż wobec prawdy, Herod i Poncjusz Piłat, razem z poganami oraz plemionami Israela dali się zebrać przeciwko Twojemu świętemu Synowi - Jezusowi, którego pomazałeś, ²⁸ aby się dokonało * cokolwiek przedtem przeznaczyła Twoja ręka oraz Twoje postanowienie. ²⁹ Teraz więc, Panie, wejrzyj na ich groźby oraz daj Twoim sługom z całą otwartością mówić Twe słowo. ³⁰ Za pomocą też Twojej ręki, Ty wyciągaj ku uzdrawianiu oraz dokonywaniu znaków i cudów, przez Imię Twego świętego Syna - Jezusa. ³¹ A gdy oni prosili, zostało potrząśnięte miejsce na którym byli zebrani, wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i z otwartością mówili słowo Boga.

³² Zaś serce i dusza owego mnóstwa wierzących było jedno, także ani jeden nie mówił o czymś z dobytku, że jest odrębne, ale wszystko było im wspólne. ³³ A apostołowie wielką mocą dawali świadectwo wskrzeszenia Pana Jezusa i nad * nimi wszystkimi była wielka łaska. ³⁴ Bo nie było między nimi kogoś, kto jest w potrzebie; gdyż którzykolwiek byli posiadaczami terenów lub domów - sprzedawali je, przynosili wartość sprzedawanych majątków,  ³⁵ oraz kładli przed nogi apostołów. I rozdawano każdemu tak, jak ktoś miał potrzebę. ³⁶ Zaś Józef, nazwany przez apostołów Barnabaszem (to jest w tłumaczeniu: Synem Pocieszenia *), Lewita, rodem Cypryjczyk, ³⁷ gdy sprzedał pole, które przedtem było jego, przyniósł pieniądze i położył u nóg apostołów.

 

*4,11 także: wzgardzonym

**4,11 także: narodził się, pojawił się, powstał, był

*4,12 także: podarowane, dane, mianowane

**4,12 także: zachowani przy życiu, ocaleni od śmierci, uzdrowieni, uratowani

*4,19 także: raczej

*4,22 także: znak

*4,24 także: panie domu, panie

*4,25 także: troszczyły się, pilnie się zajmowały, uprawiały

**4,25 także: daremne, puste, bezowocne

*4,28 dokładnie: uczynić dokonującym się

*4,33 także: przez, dla, dzięki

*4,36 także: wezwania, apelu, zachęty

 

5. Ale pewien mąż o imieniu Ananiasz, razem ze swoją żoną Safirą, sprzedał majątek, ² oraz zabrał sobie trochę z ceny, za wiedzą swojej żony. Przyniósł też pewną część i położył u nóg apostołów. ³ A Piotr powiedział: Ananiaszu, czemu szatan wypełnił twoje serce, byś ^TR okłamał Ducha Świętego oraz oddzielił sobie część z ceny terenu? ⁴ Czyż pozostając twoim - nie pozostawał na miejscu, a kiedy został sprzedanym - czy nie był w twojej władzy? Po co umieściłeś sobie tę sprawę w twoim sercu? Nie ludziom skłamałeś, ale Bogu. ⁵ Zaś Ananiasz słysząc te słowa, padł i wyzionął ducha. Powstała więc wielka bojaźń we wszystkich, którzy to słyszeli. ⁶ A młodsi wstali, szczelnie go owinęli, wynieśli i pogrzebali.

⁷ Ale gdy się dokonał odstęp czasu około trzech godzin, weszła i jego żona, nie wiedząc co się stało. ⁸ Zaś Piotr oddzielił ją pytaniem: Powiedz mi, czy za tyle sprzedaliście teren? A ona powiedziała: Tak, za tyle. ⁹ A Piotr do niej powiedział: Dlaczego została zharmonizowana wam wypowiedź, aby doświadczyć Ducha Pana? Oto przed drzwiami nogi tych, co pogrzebali twojego męża, lecz także ciebie wyniosą. ¹⁰ Więc natychmiast padła nieżywa przed jego nogami. A młodzieńcy weszli oraz znaleźli ją martwą; zatem wynieśli i pogrzebali przy jej mężu. ¹¹ Pojawiła się też wielka bojaźń nad całym zgromadzeniem wybranych * oraz nad wszystkimi, którzy tego słuchali.

¹² Zaś przez ręce apostołów dokonywały się w ludzie liczne znaki i cuda; wszyscy też żyli jednomyślnie w portyku Salomona. ¹³ Ale z pozostałych nikt się nie odważał z nimi łączyć; lecz lud ich chwalił. ¹⁴ A bardziej wierząc, przyłączało się do Pana mnóstwo mężczyzn i niewiast. ¹⁵ Dlatego na ulice wynoszono chorych, kładziono na łożach i matach, by przynajmniej cień przechodzącego Piotra ocienił niektórych z nich. ¹⁶ Ale schodziło się też wielu z okolicznych miast Jerozolimy, niosąc chorych oraz nękanych na skutek nieczystych duchów, i wszyscy zostawali uzdrawiani.

¹⁷ Zaś arcykapłan i wszyscy, co byli razem z nim - istniejące stronnictwo saduceuszów - powstali, i zostali napełnieni zazdrością. ¹⁸ Narzucili też ręce na apostołów oraz umieścili ich sobie w publicznym więzieniu. ¹⁹ Ale anioł Pana otworzył pośród nocy bramy więzienia, wyprowadził ich i powiedział: ²⁰ Idźcie, stańcie w Świątyni oraz mówcie ludowi wszystkie słowa życia. ²¹ A gdy to usłyszeli, podczas świtu weszli do Świątyni i nauczali. Zaś kiedy przybył arcykapłan oraz ci razem z nim, zwołali Sanhedryn i całą starszyznę synów Israela oraz posłali do więzienia, aby zostali przyprowadzeni. ²² Zatem słudzy przybyli, lecz nie znaleźli ich w więzieniu; więc wrócili się i oznajmili, mówiąc: ²³ Rzeczywiście, z całą pewnością znaleźliśmy zamknięte więzienie i na zewnątrz, stojących z przodu drzwi strażników; ale kiedy otworzyli do wewnątrz - nikogo nie znaleźliśmy. ²⁴ Zaś kiedy arcykapłan oraz rządca Świątyni usłyszeli te słowa, byli odnośnie nich w kłopocie, co by to się zdarzyło. ²⁵ Ale ktoś przyszedł i im oznajmił, mówiąc: Oto mężowie, których umieściliście w więzieniu, są w Świątyni, stojąc i nauczając lud. ²⁶ Wtedy rządca odszedł wraz ze sługami oraz ich przyprowadził. Nie wśród przemocy, bowiem bali się ludu, aby nie zostali ukamienowani.

²⁷ A kiedy przyprowadził, postawili ich w miejscu posiedzeń. Więc arcykapłan ich pytał, mówiąc: ²⁸ Czy nie nakazaliśmy wam rozkazem, by nie nauczać przy tym imieniu? A oto waszym nauczaniem napełniliście Jerozolimę oraz chcecie sprowadzić na nas krew tego człowieka. ²⁹ Zaś zaczynając odpowiadać, Piotr i apostołowie powiedzieli: Trzeba być więcej posłusznym Bogu niż ludziom. ³⁰ Bóg naszych przodków wskrzesił Jezusa, którego wy wzięliście w swoje ręce *, zawieszając na drewnie. ³¹ Tego, Sprawcę i Zbawiciela, Bóg wywyższył swoją prawicą, aby dać skruchę Israelowi i darowanie * grzechów. ³² A my jesteśmy świadkami tych spraw oraz Duch Święty, którego Bóg dał tym, którzy Mu są posłuszni.

³³ Zaś oni, gdy tego wysłuchali, zostali rozpiłowani * oraz postanowili ich zgładzić. ³⁴ Ale pewien faryzeusz, imieniem Gamaliel, szanowany przez cały lud nauczyciel Prawa, wstał w Sanhedrynie i ich wezwał, by na chwilę wyprowadzono apostołów na zewnątrz. ³⁵ Potem do nich powiedział: Mężowie Israelici, dzięki tym ludziom zajmijcie się sami sobą, co macie czynić. ³⁶ Bo na początku tych dni podniósł się Teodas, który mówił, że sam jest kimś, i została mu przyczepiona liczba około czterystu mężczyzn. Lecz został on zabity, a wszyscy, którzy mu ulegali - zostali rozproszeni; zatem pojawili się na nic. ³⁷ Po nim, w dniach spisu podniósł się Judas Galilejczyk i oderwał za sobą dość dużo ludu. Lecz także on zginął oraz zostali rozproszeni wszyscy, którzy mu ulegali. ³⁸ Więc teraz mówię wam: Odstąpcie od tych ludzi oraz ich uwolnijcie; bo jeśli to postanowienie lub to dzieło jest z ludzi - zostanie zniszczone. ³⁹ A jeżeli jest z Boga - nie będziecie mogli ich zniszczyć; i abyście nie zostali znalezieni jako ci, co walczą przeciwko Bogu. ⁴⁰ I zostali przez niego przekonani. Potem przywołali apostołów, złoili im skórę oraz nakazali, by nie mówić przy imieniu Jezusa; po czym ich uwolnili. ⁴¹ Zatem szli od oblicza Sanhedrynu oraz się radowali, że zostali uznani godnymi by doznać zniewagi z powodu Jego Imienia. ⁴² Każdego dnia nie przestawali też nauczać w Świątyni i naprzeciwko Domu, oraz głosić dobrą nowinę Jezusa Chrystusa.

 

*5,11 także: zborem, społecznością wywołanych

*5,30 także: zabiliście

*5,31 także: odpuszczenie

*5,33 także: zdenerwowali się

 

 

6. Ale w dniach powiększania się liczby uczniów, pojawiło się szemranie hellenistów * przeciwko Hebrajczykom, że w codziennej służbie pomijane ** są ich wdowy. ² Więc dwunastu przywołało wielu uczniów i powiedziało: Nie jest mile widziane, by służyć stołom, a pozostawić Słowo Boga. ³ Ale poszukajcie, bracia, siedmiu mężów, którzy mają dobrą opinię, pełnych Ducha Świętego i mądrości, i ich ustanowimy do tej sprawy. ⁴ Zaś my będziemy wierni modlitwie oraz służbie słowa. ⁵ Więc spodobała się ta mowa wobec całego mnóstwa uczniów oraz wybrali sobie: Szczepana, męża pełnego wiary i Ducha Świętego, Filipa, Prochora, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja, nowonawróconego Antiocheńczyka, ⁶ których postawili przed apostołów. Zatem się pomodlili i położyli na nich ręce.

⁷ A Słowo Boga sprawiało rozwój oraz w Jerozolimie bardzo się mnożyła liczba uczniów. Także liczny tłum kapłanów poddał się wierze. ⁸ Zaś Szczepan, pełen ufności i mocy, czynił przy ludzie wielkie cuda i znaki. ⁹ Lecz powstali niektórzy z bóżnicy zwanej Libertynów *, Cyrenejczyków, Aleksandryjczyków i tych z Cylicji oraz Azji, i rozprawiali ze Szczepanem. ¹⁰ Ale nie mieli siły stawić czoła mądrości oraz Duchowi, którym mówił. ¹¹ Wtedy podsunęli mężów, co twierdzili: Usłyszeliśmy go, gdy mówił bluźniercze słowa względem Mojżesza i Boga. ¹² Także podburzyli lud, starszych oraz uczonych w Piśmie, więc stanęli, porwali go oraz poprowadzili do Sanhedrynu. ¹³ I postawili fałszywych świadków, co twierdzili: Ten człowiek nie powstrzymuje się, mówiąc bluźniercze słowa przeciw temu świętemu miejscu oraz Prawu. ¹⁴ Bowiem usłyszeliśmy go jak mówił, że ten Jezus Nazarejczyk zniesie to miejsce oraz zmieni zwyczaje, które przekazał nam Mojżesz. ¹⁵ A wszyscy, którzy siedzieli w Sanhedrynie, popatrzyli na niego i ujrzeli jego oblicze jak oblicze anioła.

 

*6,1 Żydów żyjących pod wpływami greckimi

**6,1 także: zaniedbane, przeoczone

*6,9 Żydów z Libertum w Afryce, bądź członków synagogi wyzwoleńców

 

7. Zaś arcykapłan powiedział: Czy tak się mają te sprawy? ² A Szczepan mówił: Mężowie, bracia, ojcowie - posłuchajcie. Bóg chwały dał się zobaczyć naszemu ojcu Abrahamowi, gdy był w Mezopotamii, zanim zamieszkał ^TR w Haranie. ³ Powiedział też do niego: Wyjdź z twojej ziemi i spośród twej rodziny, a idź do ziemi, którą ci ukażę. ⁴ Wtedy wyszedł z ziemi Chaldejczyków * oraz zamieszkał w Haranie; a stamtąd, gdy umarł jego ojciec, Bóg przesiedlił go do tej ziemi, na której wy teraz mieszkacie. ⁵ I nie dał mu w niej dziedzictwa ani na krok nogi, ale przypisał * sobie dać mu ją na posiadłość, oraz po nim - jego nasieniu **; jemu, choć nie miał dziecka. ⁶ Ale Bóg tak powiedział: Twoje potomstwo będzie przybyszem * w cudzej ziemi i uczynię je niewolnikami oraz będą ich krzywdzić przez czterysta lat. ⁷ A lud, któremu będą służyć - Ja osądzę, powiedział Bóg. Zaś po tych latach wyjdą oraz będą mi służyć w tym miejscu. ⁸ Dał mu także przymierze * obrzezki. Więc Abraham spłodził Izaaka oraz ósmego dnia go obrzezał, a Izaak spłodził Jakóba, a Jakób dwunastu patriarchów.

⁹ Zaś patriarchowie kiedy pozazdrościli Józefowi, sprzedali go do Egiptu *; ale Bóg był z nim. ¹⁰ Wyrwał go także ze wszystkich jego utrapień, oraz dał mu łaskę i mądrość wobec faraona - króla Egiptu, zatem ustanowił go dowodzącym nad Egiptem oraz nad całym swoim domem. ¹¹ Lecz na całą ziemię Egiptu i Kanaanu przyszedł głód, i wielkie utrapienie, gdyż nasi przodkowie nie znajdowali żywności. ¹² Zaś Jakób usłyszał, że jest zboże i wysłał najpierw do Egiptu naszych przodków. ¹³ A przy drugim pobycie Józef dał się rozpoznać jego braciom, więc ród Józefa stał się widoczny faraonowi. ¹⁴ Zaś Józef wysłał i przywołał swojego ojca Jakóba oraz całą swoją rodzinę w liczbie siedemdziesięciu pięciu osób. ¹⁵ Zatem Jakób zszedł do Egiptu. I umarł on oraz nasi przodkowie; ¹⁶ i zostali przeniesieni do Szechem oraz umieszczeni w grobowcu, który Abraham kupił sobie za wartość srebra od synów Hamora z Szechem.

¹⁷ Ale kiedy się zbliżał czas obietnicy, którą Bóg zaprzysiągł Abrahamowi - lud rozwinął się w Egipcie i został pomnożony, ¹⁸ aż nastał inny władca, który nie znał * Józefa. ¹⁹ Ten - kpiąc oszustwem z naszego rodu - skrzywdził naszych przodków, bo czynił porzuconymi ich niemowlęta, aż do nie zachowania przy życiu. ²⁰ W tym czasie został zrodzony Mojżesz, a był piękny * dla Boga. Ten został wychowany przez trzy miesiące w domu jego ojca. ²¹ Zaś kiedy został on umieszczony na zewnątrz, wzięła go sobie córka faraona i wychowywała go za syna. ²² Więc Mojżesz został wyćwiczony w całej wiedzy Egipcjan, oraz był silny w słowach i uczynkach.

²³ A gdy mu się dopełnił czterdziestoletni wiek, wstąpiło do jego serca by przyjrzeć się swoim braciom, synom Israela. ²⁴ I ujrzał, że jakiś doznaje niesprawiedliwości; zatem przyszedł z pomocą temu, co był uciskany oraz wymierzył karę, zabijając Egipcjanina. ²⁵ Sądził, iż jego bracia zrozumieją, że Bóg przez jego rękę daje im wyzwolenie - ale nie rozumieli. ²⁶ Lecz także dał im się zobaczyć następnego dnia, kiedy walczyli i pobudzał ich do pokoju, mówiąc: Mężowie, jesteście sobie braćmi; dlaczego jedni drugim czynicie niesprawiedliwość? ²⁷ Ale ten, co czynił niesprawiedliwość bliskiemu, odepchnął go i powiedział: Kto cię ustanowił przywódcą oraz sędzią nad nami? ²⁸ Czy chcesz mnie zgładzić, ty, który wczoraj w ten sposób usunąłeś Egipcjanina? ²⁹ Zaś Mojżesz uciekł na to słowo i stał się cudzoziemcem na ziemi Midjan, gdzie spłodził dwóch synów.

³⁰ A kiedy zostało wypełnione czterdzieści lat, na pustkowiu wyżyny Synaj dał mu się zobaczyć Anioł Pański w płomieniu ognia jeżyny *. ³¹ Zaś Mojżesz, gdy to zobaczył, dziwił się temu widzeniu; a kiedy się zbliżył do niego, by go obejrzeć, pojawił się do niego głos Pana: ³² Ja jestem Bóg twoich przodków, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakóba. A Mojżesz stał się drżącym i nie odważył się przypatrywać. ³³ Zaś Pan mu powiedział: Odwiąż obuwie z twoich nóg, bo miejsce na którym stanąłeś jest ziemią świętą. ³⁴ Widząc, zobaczyłem w Egipcie cierpienie mojego ludu, wysłuchałem ich wzdychania oraz zstąpiłem ich wyzwolić. Więc teraz, tutaj, wyślę cię do Egiptu. ³⁵ Tego Mojżesza, którego się zaparli, mówiąc: Kto cię ustanowił przywódcą i sędzią? Jego Bóg wysyła jako przywódcę oraz jako wyzwoliciela, przez ręce Anioła, który dał mu się zobaczyć w cierniu. ³⁶ To ten ich wyprowadził, uczynił cuda i znaki w ziemi Egiptu, na morzu Czerwonym oraz czterdzieści lat na pustkowiu. ³⁷ To jest ten Mojżesz, który powiedział synom Israela: Pan, wasz Bóg, wzbudzi z waszych braci proroka jak mnie; jego będziecie słuchać. ³⁸ On jest Tym, co pojawił się w zgromadzeniu wybranych za Anioła mówiącego do niego na pustkowiu, na wyżynie Synaj oraz do naszych przodków. Ten otrzymał słowa żyjące, by nam je dać. ³⁹ Temu nie zechcieli być posłuszni nasi przodkowie, ale Go odepchnęli od siebie oraz zwrócili swe serca do Egiptu, ⁴⁰ mówiąc do Ahrona *: Uczyń nam bogów, którzy będą szli przed nami, bo nie wiemy co się stało temu Mojżeszowi, który nas wyprowadził z ziemi Egiptu. ⁴¹ W owych dniach uczynili też cielca, złożyli ofiarę figurze * oraz cieszyli się pomiędzy wyrobami swoich rąk. ⁴² Zatem Bóg się odwrócił oraz ich pozostawił *, aby służyli wojsku niebios, jak jest napisane w księdze proroków: Czy mnie ofiarowaliście przez czterdzieści lat na pustkowiu bydlęta i ofiary, domu Israela? Jeremiasz 19,13; Amos 5,25 ⁴³ Nawet zabraliście przybytek Molocha * oraz gwiazdę waszego boga Remfana - wizerunki, które uczyniliście, by się im kłaniać; więc przesiedlę was na tamtą stronę Babilonu.

⁴⁴ Na pustkowiu był Namiot Świadectwa naszych przodków, tak jak rozporządził sobie Ten, co mówił do Mojżesza, by go uczynić według wzoru, który Mojżesz zobaczył. ⁴⁵ Jego odziedziczyli nasi przodkowie z Jezusem * synem Nuna oraz wprowadzili na posiadłość pogan, których Bóg wygnał z dala od oblicza naszych przodków, aż do dni Dawida. ⁴⁶ Ten znalazł łaskę przed obliczem Boga oraz wyprosił sobie, by znaleźć mieszkanie * dla Boga Jakóba. ⁴⁷ Zaś Salomon zbudował Mu Świątynię *. ⁴⁸ Ale Najwyższy nie zamieszkuje w budowlach uczynionych ręką, jak mówi prorok: ⁴⁹ Niebo jest moim tronem, a ziemia podnóżkiem moich nóg; jaki mi dom zbudujecie, mówi Pan, lub które jest miejsce mojego odpoczynku? Izajasz 66,1 ⁵⁰ Czyż nie moja ręka to wszystko uczyniła?

⁵¹ Ludzie twardego karku, nieobrzezani na sercu i na uszach, wy się zawsze sprzeciwiacie Duchowi Świętemu; zarówno wasi ojcowie jak i wy. ⁵² Którego z proroków nie prześladowali wasi przodkowie? Także pozabijali tych, co wcześniej opowiadali odnośnie przyjścia Sprawiedliwego, którego wy staliście się teraz zdrajcami i zabójcami. ⁵³ Wy, którzy na rozporządzenia Aniołów otrzymaliście Prawo, a nie staliście na straży.

⁵⁴ To zaś słysząc, zżymali się ich sercami oraz zgrzytali na niego zębami. ⁵⁵ Ale on będąc pełnym Ducha Świętego, popatrzył ku Niebu, zobaczył chwałę Boga i Jezusa stojącego po prawicy Boga. ⁵⁶ Więc powiedział: Oto widzę niebiosa, które zostały otwarte oraz Syna Człowieka stojącego po prawicy Boga. ⁵⁷ Lecz oni krzyknęli wielkim głosem, zatkali swoje uszy oraz jednomyślnie rzucili się na niego. ⁵⁸ I wyrzucili go na zewnątrz miasta oraz kamienowali; a świadkowie złożyli swoje szaty u stóp młodzieńca nazwanego Saulem. ⁵⁹ Zatem kamienowali Szczepana, a on przyzywał Boga i mówił: Panie Jezu, przyjmij mojego ducha. ⁶⁰ On także zgiął kolana oraz zawołał wielkim głosem: Panie, nie utwierdź im tego grzechu. A gdy to powiedział - zasnął.

 

*7,4 ST z hebr. Kasdejczyków

*7,5 także: obiecał, zapowiedział

**7,5 także: potomstwu

*7,6 dosłownie: obce, cudzoziemskie

*7,8 także: umowę; testament

*7,9 ST hebr. Micraimu

*7,18 także: dostrzegał

*7,20 także: czarujący

*7,30 także: ciernia

*7,40 ST z hebr. Ahrona

*7,41 także: wizerunkowi, posągowi bóstwa, bałwanowi

*7,42 także: oddał, przekazał, pozwolił

*7,43 bóstwa ammonickiego

*7,45 wg. C - Jezus syn Nuna to Jehoszua syn Nuna; wg. Judische Lexikon, Berlin 1930 - Jehoszua / Jeszua; wg. New Bible Dictionary 1962, z aramejskiego - Yešu (czytaj: Jeszu; porównaj w innych tłumaczeniach: Nehemiasza 3,19); wg. S - Jesous (czytaj: Jesus); stąd polskie - Jezus syn Nuna.

*7,46 - 47 także: Dom, Świątynię, Namiot

 

8. Zaś Saul był tym, który zgadzał się by go zabić. A w tamtym dniu powstało wielkie prześladowanie przeciwko zgromadzeniu wybranych * w Jerozolimie, więc wszyscy, oprócz apostołów, zostali rozproszeni po krainach Judei i Samarii. ² Zaś bogobojni mężowie pogrzebali Szczepana oraz wywołali po nim wielki płacz. ³ A Saul dręczył zbór oraz wchodząc do domów - wywlekał mężów i niewiasty, i przekazywał ich do więzienia.

⁴ Zatem ci, co zostali rozproszeni, rozeszli się, słowem głosząc dobrą nowinę. ⁵ Zaś Filip, zszedł do miasta Samarii oraz rozgłaszał im Chrystusa. ⁶ A tłumy - kiedy słyszały i widziały znaki, które czynił - jednomyślnie oddały się temu, co było mówione przez Filipa. ⁷ Bowiem z wielu, co mieli duchy nieczyste, duchy te wychodziły, wołając wielkim głosem; także zostali uzdrowieni liczni sparaliżowani i chromi. ⁸ Zatem powstała wielka radość w tamtym mieście.

⁹ Ale był pewien mąż o imieniu Szymon, który wcześniej uprawiał w mieście magię oraz zdumiewał lud Samarii mówiąc, że on sam jest kimś wielkim. ¹⁰ Do niego kierowali się wszyscy, od najniższego do największego, mówiąc: Jemu dzieje się wielka moc Boga. ¹¹ A kierowali się nim z tego powodu, że od dłuższego czasu zdumiewał ich magią. ¹² Zaś kiedy mężowie i niewiasty uwierzyli Filipowi głoszącemu Dobrą Nowinę odnośnie Królestwa Boga oraz Imienia Jezusa Chrystusa - zostawali ochrzczeni. ¹³ Ale uwierzył też sam Szymon, dał się ochrzcić, trzymał się Filipa i doprowadzał się do zdumienia, oglądając znaki, które się działy oraz wielkie przejawy Boskiej mocy.

¹⁴ A kiedy apostołowie w Jerozolimie usłyszeli, że Samaria * przyjęła Słowo Boga, wysłali do nich Piotra i Jana, ¹⁵ którzy zeszli oraz pomodlili się za nich, by otrzymali Ducha Świętego. ¹⁶ Bowiem jeszcze na nikogo z nich nie spadł, a byli jedynie na początku, jako ci, co się dali ochrzcić względem Imienia Pana Jezusa. ¹⁷ Wtedy nakładali na nich ręce i otrzymywali Ducha Świętego. ¹⁸ A Szymon ujrzał, że Duch jest dawany z powodu nałożenia rąk apostołów - więc przyniósł im pieniądze, ¹⁹ mówiąc: Dajcie i mnie tę moc, aby każdy, na kogo nałożę ręce, otrzymał Ducha Świętego. ²⁰ Ale Piotr powiedział do niego: Oby twoje srebro było na zgubę * poza ** tobą, bo byłeś zdania, że dar Boga można nabywać wśród *** pieniędzy. ²¹ Nie masz * części ani działu w tej Nowinie, gdyż twoje serce nie jest proste ** wobec Boga. ²² Zatem skrusz się z powodu tego twego występku i poproś Boga; może wtedy zostanie ci odpuszczony zamysł twojego serca. ²³ Bo widzę, że ty żyjesz dla gorzkości żółci oraz węzłów niesprawiedliwości. ²⁴ Zaś Szymon, gdy zaczął odpowiadać, rzekł: Wy się módlcie * z mojego powodu do Pana, aby nie mogło do mnie przyjść nic z tego, co powiedzieliście.

²⁵ Oto więc ci, kiedy zaświadczyli oraz opowiedzieli słowo Pana, wracali do Jerozolimy, głosząc Dobrą Nowinę w wielu wsiach Samarytan.

²⁶  Ale anioł Pana powiedział do Filipa, mówiąc: Wstań oraz idź na południe, do drogi schodzącej od Jerozolimy ku Gazie, która jest pusta. ²⁷ Więc wstał i poszedł. A oto mąż, Etiopczyk, eunuch, naczelnik Kandaki - królowej Etiopczyków, który był postawiony nad całym jej skarbem i przybył złożyć hołd do Jerozolimy, ²⁸ teraz wracał, siedząc na swoim wozie, oraz czytał proroka Izajasza. ²⁹ A Duch powiedział Filipowi: Podejdź i przyłącz się do tego wozu. ³⁰ Więc Filip podbiegł, usłyszał go czytającego proroka Izajasza i powiedział: Czy przynajmniej zrozumiałeś, co czytasz? ³¹ A on rzekł: Jakże ^TR mógłbym, jeśli ktoś mnie nie poprowadzi *? Lecz także zaprosił Filipa, by wszedł i usiadł razem z nim. ³² Zaś urywek Pisma, który czytał, był taki: Jak owca dał się prowadzić na zabicie i jak cichy baranek naprzeciw tego, który go strzyże - tak nie otwiera swoich ust. ³³ W jego uniżeniu został podniesiony jego proces *; jak się w szczegółach  wyłoży ** jego pochodzenie? Jako że z ziemi zostaje usuwane *** jego życie. Izajasz 53,7 - 8

³⁴ A eunuch odpowiadając Filipowi, rzekł: Proszę cię powiedz, o kim to prorok mówi? O samym sobie, czy o kimś innym?  ³⁵ Zaś Filip otworzył swoje usta i począwszy od tego wersetu Pisma, ogłosił mu dobrą nowinę o Jezusie. ³⁶ A gdy jechali wzdłuż drogi, dotarli nad jakąś wodę; więc eunuch mówi: Oto woda; co mi przeszkadza * zostać ochrzczonym? ³⁷ Zaś Filip powiedział: Można, jeśli z całego serca wierzysz. Zatem odpowiadając, rzekł: Wierzę, że Jezus Chrystus jest Synem Boga. ³⁸ Więc polecił stanąć wozowi i obydwaj zeszli do wody, Filip i eunuch; i go ochrzcił. ³⁹ A kiedy wyszli z wody, Duch Pana porwał Filipa, więc eunuch więcej go nie oglądał, lecz radując się, jechał swoją drogą. ⁴⁰ Zaś Filip został przypadkiem napotkany przed Azotem *. A przechodząc, głosił on dobrą nowinę wszystkim miastom, aż przyszedł do Cezarei **.

 

*8,1 także: zborowi

*8,14 ST hebr. Szomron

*8,20 także: zatratę, potępienie

**8,20 także: razem z

***8,20 także: dla, z powodu

*8,21 dokładnie: nie dzieje się ci

**8,21 także: szczere, prawe, sprawiedliwe

*8,24 także: proście

*8,31 także: nie będzie mi przewodnikiem

*8,33 także: sprawa sądowa, próba, zasądzenie, oddzielenie

**8,33 także: scharakteryzuje, opowie, opisze

***8,33 także: unoszone wzwyż, dźwignięte

*8,36 także: uniemożliwia, powstrzymuje, odmawia

*8,40 port filistyński

**8,40 port wybudowany przez Heroda Wielkiego

 

9. A Saul - dysząc jeszcze groźbą i zabójstwem względem uczniów Pana - zajął się arcykapłanem, ² i wyprosił sobie u niego listy do bóżnic w Damaszku, że jeśli znajdzie jakichś mężczyzn, czy niewiasty - będących pod wpływem tej nauki *, by ich związał i przyprowadził do Jerozolimy. ³ Ale w drodze *, kiedy ^TR zbliżał się do Damaszku, zdarzyło się, że nagle olśniło go światło z Nieba. ⁴ Więc padł na ziemię oraz usłyszał głos, który mu mówił: Saulu, Saulu, dlaczego mnie prześladujesz? ⁵ Zatem powiedział: Kim jesteś, panie? A Pan powiedział: Ja jestem Jezusem, którego ty prześladujesz; trudno ci wierzgać zgodnie z żądłem. ⁶ Więc drżąc i się bojąc, Saul powiedział: Panie, co chcesz, bym ja uczynił? A Pan do niego: Wstań, wejdź do miasta, a zostanie ci powiedziane co ty masz czynić. ⁷ Zaś mężowie, którzy podróżowali razem z nim, stanęli oniemiali - z jednej strony słyszeli głos, ale nikogo nie widzieli. ⁸ Zaś Saul został podniesiony z ziemi; ale kiedy otworzył swoje oczy, nic nie widział. Zatem prowadząc go za rękę, wprowadzili go do Damaszku. ⁹ I był trzy dni niewidzącym, oraz nie zjadł, ani nie wypił.

¹⁰ Ale w Damaszku był pewien uczeń, imieniem Ananiasz, więc w widzeniu Pan powiedział do niego: Ananiaszu. A on powiedział: Oto ja, Panie. ¹¹ Zaś Pan do niego: Wstań, idź na ulicę zwaną Prostą, oraz w domu Judasa odszukaj Saula, z nazwy * Tarseńczyka, bo oto się modli. ¹² I w widzeniu zobaczył męża, imieniem Ananiasz, który wchodził oraz kładł na nim ręce, aby mógł widzieć. ¹³ Ale Ananiasz odpowiedział: Panie, od licznych osób usłyszałem o tym mężu, że wiele złych rzeczy uczynił Twoim świętym w Jerozolimie. ¹⁴ Także tu ma władzę od arcykapłanów, aby związać wszystkich, co wzywają Twego Imienia. ¹⁵ A Pan powiedział do niego: Idź, gdyż ten jest moim naczyniem wybrania, by zanieść moje Imię przed narody i królów; dzieci nie tylko z Israela. ¹⁶ Bowiem ja mu ukażę, jak wiele trzeba mu wycierpieć dla * Mojego Imienia. ¹⁷ Zatem Ananiasz poszedł, wszedł do owego domu, położył na niego ręce i powiedział: Bracie Saulu, Pan mnie posłał, Jezus, który dał ci się zobaczyć w drodze, którą przebywałeś, abyś mógł widzieć oraz został napełniony Duchem Świętym. ¹⁸ Zaraz też spadły mu z oczu jakby łuski i widział. Także wstał i został ochrzczony. ¹⁹ A kiedy przyjął pokarm - wrócił do sił. I Saul został z uczniami kilka dni w Damaszku. ²⁰ Zaraz też głosił w bóżnicach Chrystusa, że ten jest Synem Boga. ²¹ Zaś wszyscy, którzy słuchali, doprowadzali się do oszołomienia i mówili: Czy nie jest to ten, co pustoszył w Jerozolimie wzywających tego Imienia? Także tu przybył dla tego celu, aby ich związać i zaprowadzić do arcykapłanów. ²² Zaś Saul coraz bardziej nabierał mocy i niepokoił Żydów mieszkających w Damaszku, ucząc, że ten jest Chrystusem.

²³ A gdy zostało dopełnionych dość dużo dni, Żydzi uradzili między sobą, aby go zabić. ²⁴ Zaś Saulowi zostało dane poznanie ich spisku. Bo dniem i nocą pilnowali siebie i bram, aby go mogli usunąć. ²⁵ Zaś uczniowie wzięli go nocą, po czym w koszu spuścili go wzdłuż muru ^TR.

²⁶ A kiedy przybył do Jerozolimy, próbował się łączyć z uczniami; lecz wszyscy go się bali, nie wierząc, że jest uczniem. ²⁷ Zaś Barnabasz go wziął oraz zaprowadził do apostołów. Więc wyłożył im w szczegółach jak w drodze zobaczył Pana, że z nim rozmawiał, oraz jak w Damaszku zaczął otwarcie mówić w Imieniu Jezusa. ²⁸ I był wśród nich, w Jerozolimie, jako wchodzący sobie i wychodzący. ²⁹ Lecz także śmiało mówił w Imieniu Pana Jezusa, gadając oraz dyskutując z hellenistami; zaś oni usiłowali go zgładzić. ³⁰ Ale bracia dowiedzieli się o tym, więc sprowadzili go na dół, do Cezarei, oraz wysłali go do Tarsu.

³¹ Zatem zgromadzenie wybranych miało pokój w całej Judei, Galilei i Samarii, budując się oraz idąc w bojaźni * Pana; było też mnożone wezwaniem Ducha Świętego.

³² Wydarzyło się także, że Piotr, kiedy chodził z powodu wszystkich, zszedł do świętych zamieszkujących Liddę. ³³ Zaś tam znalazł pewnego człowieka imieniem Eneasz, który był sparaliżowany i leżał od ośmiu lat na łóżku. ³⁴ Ale Piotr mu powiedział: Eneaszu, uzdrawia cię Jezus Chrystus; wstań oraz pościel sobie. I zaraz wstał. ³⁵ Zatem zobaczyli go wszyscy zamieszkujący Liddę i Saron, którzy zawrócili do Pana.

³⁶ Zaś w Joppie * była pewna uczennica, imieniem Tabita, co tłumacząc powiem - Gazela **; ta była pełna szlachetnych *** uczynków oraz jałmużn, które czyniła. ³⁷ Lecz w owych dniach zdarzyło się, że ona zachorowała i umarła. Zatem ^TR ją umyli oraz położyli w górnej komnacie. ³⁸ Ale Lidda była blisko Joppy, więc uczniowie usłyszeli, że jest w niej Piotr i posłali do niego dwóch mężów, prosząc: Nie wahaj się dotrzeć aż do nas. ³⁹ Zatem Piotr wstał i poszedł razem z nimi. A kiedy przybył, zaprowadzili go do górnej komnaty. Obstąpiły go także wszystkie wdowy, płacząc i pokazując suknie, i płaszcze, które robiła Gazela, gdy była z nimi. ⁴⁰ A Piotr oddalił wszystkich na zewnątrz, zgiął kolana, pomodlił się i zwrócił się do ciała, mówiąc: Tabito, wstań. Zaś ona otwarła swoje oczy, a kiedy ujrzała Piotra, usiadła. ⁴¹ Więc podał jej rękę, podniósł ją, zwołał świętych i wdowy, i oddał ją żyjącą. ⁴² Zatem stało się to znane wzdłuż całej Joppy, i wielu uwierzyło w Pana. ⁴³ A Piotrowi się zdarzyło, że pozostał wiele dni w Joppie, u pewnego Szymona, garbarza.

 

*9,1 także: drogi

*9,2 dosłownie: w udaniu się

*9,11 także: ze sławy

*9,16 także: z powodu

*9,31 także: czci, szacunku

*9,36 obecnie - Jaffie

**9,36 gr. Dorkas

***9,36 także: odpowiednich, dobrych, prawych, sprawiedliwych, doskonałych

 

10. A był w Cezarei pewien mąż, imieniem Korneliusz, setnik z kohorty zwanej Italską, ² pobożny i z całym swoim domem bojący się Boga, co czynił wielkie jałmużny, oraz pośród wszystkiego prosił Boga. ³ Ten, około dziesiątej godziny dnia, zobaczył ukazanego mu w widzeniu anioła Boga, który wszedł do niego oraz powiedział: Korneliuszu. ⁴ Zaś on, kiedy na niego spojrzał, będąc napełniony bojaźnią, powiedział: Co jest, panie? Więc mu powiedział: Twoje modlitwy i twoje jałmużny doszły na pamiątkę przed Boga. ⁵ Teraz poślij mężów do Joppy oraz wezwij pewnego Szymona, który jest nazywany Piotrem. ⁶ Ten jest podejmowany u niejakiego Szymona, garbarza, którego dom znajduje się przy morzu. On ci powie, co masz czynić. ⁷ Zaś kiedy odszedł anioł, który mówił z Korneliuszem, zawołał on dwoje sług oraz pobożnego żołnierza, co trwali z nim ustawicznie, ⁸ wszystko im wyłożył i posłał ich do Joppy.

⁹ A nazajutrz, kiedy tamci byli w drodze i przybliżali się do miasta, około szóstej godziny Piotr wyszedł na dach, by się pomodlić. ¹⁰ Ale stał się głodny i chciał zjeść. Zaś gdy oni przygotowywali jedzenie, ogarnęło go uniesienie *. ¹¹ Więc widzi otwarte Niebo oraz schodzące do niego jakieś naczynie, jak wielka tkanina, związana czterema rogami oraz spuszczana na ziemię. ¹² Mieściły się w niej wszystkie czworonożne i dzikie zwierzęta ziemi oraz ptaki nieba. ¹³ Także pojawił się głos do niego: Wstań Piotrze, zabij i zjedz. ¹⁴ Zaś Piotr powiedział: Wcale nie, Panie, gdyż nigdy nie zjadłem niczego powszechnego i nieczystego *. ¹⁵ Zatem głos znowu do niego, po raz drugi: Te, które Bóg oczyścił, ty nie poniżaj *. ¹⁶ A stało się to po trzykroć i zaraz owo naczynie zostało wzięte do Nieba.

¹⁷ Zaś kiedy Piotr zastanawiał się w sobie, czym by mogło być to widzenie, co zobaczył, oto mężowie wysłani przez Korneliusza, zapytali o dom Szymona i przystanęli przy drzwiach. ¹⁸ Także zawołali, dowiadując się czy jest tu goszczony Szymon, zwany Piotrem. ¹⁹ A do Piotra, który rozważał względem widzenia, Duch powiedział ^TR: Oto trzej mężowie, co cię szukają. ²⁰ Dlatego wstań, zejdź i idź razem z nimi, nic siebie nie oddzielając, ponieważ Ja ich wysłałem. ²¹ Więc Piotr zszedł do tych mężów, co zostali do niego wysłani od Korneliusza oraz powiedział: Oto ja jestem tym, którego szukacie. Jaki jest powód dla którego przyszliście? ²² A oni powiedzieli: Setnik Korneliusz, mąż sprawiedliwy, zatrwożony Bogiem i poświadczany między całym ludem żydowskim, przez świętego anioła otrzymał wyrocznię, aby cię wezwać do jego domu i usłyszeć od ciebie mowę. ²³ Więc ich zaprosił i ugościł. Zaś nazajutrz, Piotr wyszedł razem z nimi. Także zabrali się z nim niektórzy bracia z Joppy. ²⁴ A następnego dnia weszli do Cezarei. Zaś Korneliusz zwołał swoich krewnych oraz bliskich przyjaciół, i żył ich oczekując. ²⁵ Ale kiedy Piotr wszedł, wydarzyło się, że gdy Korneliusz się z nim spotkał, oddał mu cześć przypadając do nóg. ²⁶ Zaś Piotr go podniósł, mówiąc: Wstań, ja sam także jestem człowiekiem. ²⁷ I rozmawiając z nim - wszedł, oraz znajduje wielu tych, którzy się zeszli. ²⁸ Zatem do nich powiedział: Wy wiecie, że mężczyźnie, Żydowi, niedozwolone * jest spajać się razem **, czy też zajmować się obcym *** - ale Bóg mi ukazał, abym nikogo nie nazywał pospolitym albo nieczystym człowiekiem. ²⁹ Dlatego kiedy zostałem wezwany, przyszedłem bez sprzeciwu. Zatem pytam, jaką racją mnie wezwaliście? ³⁰ A Korneliusz powiedział: Pościłem od czwartej, aż do tej godziny dnia, a o godzinie dziewiątej modliłem się w moim domu. I oto w jasnym odzieniu stanął przede mną mąż ³¹ oraz powiedział: Korneliuszu, twoja modlitwa została wysłuchana, a twoje jałmużny zostały zapamiętane wobec Boga. ³² Zatem poślij do Joppy i przywołaj Szymona, który jest nazywany Piotrem; ten jest goszczony nad morzem, w domu Szymona, garbarza. A gdy on ^TR przyjdzie, będzie z tobą rozmawiał. ³³ Więc zaraz posłałem do ciebie, a ty słusznie uczyniłeś przychodząc. Teraz my wszyscy jesteśmy obecni przed obliczem Boga, aby usłyszeć wszystko, co ci nakazane przez Pana.

³⁴ Zaś Piotr otworzył usta i powiedział: Według prawdy rozumiem, że Bóg nie jest stronniczy *, ³⁵ ale w każdym narodzie jest Mu miły * ten, kto się Go boi i czyni sprawiedliwość **. ³⁶ On też Słowem, które wysłał synom Israela, głosił dobrą nowinę pokoju przez Jezusa Chrystusa - ten jest Panem wszystkich. ³⁷ Wy znacie opowiadanie, które się pojawiło począwszy od Galilei, wzdłuż całej Judei, po chrzcie, który oznajmił Jan; ³⁸ że Jezusa z Nazaretu Bóg namaścił Duchem Świętym i mocą. On ^TR przyszedł by wyświadczać przysługę oraz uzdrawiać wszystkich ciemiężonych przez tego oszczerczego *, bo Bóg był z nim. ³⁹ A my jesteśmy świadkami wszystkiego, co uczynił w judzkiej krainie oraz w Jerozolimie. Świadkami Jezusa, którego zabili, gdy zawiesili na drewnie. ⁴⁰ Tego Bóg wskrzesił trzeciego dnia i wyznaczył, żeby stał się on jawny *.⁴¹ Nie całemu ludowi, ale świadkom, co są wybrani przez Boga; nam, którzy po jego wskrzeszeniu z martwych - razem z nim zjedliśmy i wypiliśmy. ⁴² Nam nakazał ogłosić to ludowi i zaświadczyć, że on jest ustalonym przez Boga sędzią żyjących i umarłych. ⁴³ Jemu poświadczają wszyscy prorocy, że przez jego Imię, każdy wierzący względem niego otrzyma * odpuszczenie ** grzechów.

⁴⁴ A gdy Piotr jeszcze mówił te słowa, na wszystkich, co słuchali tych słów spadł Duch Święty. ⁴⁵ Więc zdumieli się wierzący spośród obrzezania, którzy przyszli z Piotrem, że dar Ducha Świętego jest wylany także na pogan. ⁴⁶    Bo słyszeli ich mówiących językami oraz wynoszących Boga. Wtedy Piotr odpowiedział: ⁴⁷ Czy ktoś może zabronić wody, żeby nie zostali ochrzczeni ci, którzy wzięli jak i my Ducha Świętego? ⁴⁸ Zatem nakazał, by zostali oni ochrzczeni w Imieniu Pana. Wtedy poprosili go, aby pozostał kilka dni.

 

*10,10 także: ekstaza

*10,14 w myśl Prawa Mojżesza

*10,15 także: traktuj jako nieczyste

*10,28 także: bezprawne

**10,28 także: łączyć, budować

***10,28 także: nie Israelitą

*10,34 także: mający wzgląd na osobę

*10,35 także: mile widziany, możliwy do przyjęcia

**10,35 także: prawość (według Praw Boga)

*10,38 także: niesłusznie obmawiającego, oskarżającego (cechy szatana)

*10,40 także: widoczny, oczywisty

*10,43 także: przyjmie, ogarnie, zrozumie

**10,43 także: uwolnienie od, wyzwolenie od

 

11. Zaś apostołowie oraz bracia, którzy byli w Judei, usłyszeli, że i poganie przyjęli Słowo Boga. ² A gdy Piotr wszedł do Jerozolimy, oddzielali się przeciw niemu ci z obrzezania, ³ mówiąc: Wszedłeś do mężów mających napletek i z nimi zjadłeś. ⁴ Zaś Piotr zaczął i wyjaśniał im po kolei, mówiąc: ⁵ Ja byłem w mieście Joppie i się modliłem. Potem w uniesieniu zobaczyłem widzenie - jakieś schodzące naczynie, jak wielkie płótno, czterema rogami spuszczane z Nieba; i dotarło aż do mnie. ⁶ A kiedy w nie spojrzałem, poznałem i zobaczyłem czworonogi ziemi, stworzenia, istoty pełzające i ptaki nieba. ⁷ Usłyszałem też głos, który do mnie mówił: Wstań Piotrze, zabij i zjedz. ⁸ Ale powiedziałem: Wcale nie, Panie, gdyż nigdy nic pospolite czy nieczyste nie weszło do moich ust. ⁹ Ale głos z Nieba odpowiedział po raz drugi: Te, które Bóg oczyścił, ty nie poniżaj. ¹⁰ A stało się to po trzykroć i znowu wszystko zostało wciągnięte do Nieba. ¹¹ I oto natychmiast, przed domem w którym byliśmy, stanęli trzej mężowie, wysłani do mnie z Cezarei. ¹² Zaś Duch mi powiedział, by nic się nie wahając, iść razem z nimi. Przyszło też ze mną sześciu braci i weszliśmy do domu tego męża. ¹³ A on nam oznajmił, jak zobaczył w swoim domu stojącego anioła, który mu powiedział: Poślij mężczyzn do Joppy oraz wezwij Szymona, zwanego Piotrem, ¹⁴ on ci powie słowa, wśród których zostaniesz zbawiony, ty i cały twój dom. ¹⁵ Ale w czasie, gdy ja zacząłem mówić, spadł na nich Duch Święty, jak i na początku na nas. ¹⁶ Zaś ja przypomniałem sobie słowo Pana, jak mówił: Jan chrzcił wodą, ale wy zostaniecie ochrzczeni w Duchu Świętym. ¹⁷ Jeśli więc Bóg dał im równy dar, jak i nam, którzy uwierzyliśmy względem Pana Jezusa Chrystusa, jakże ja byłbym władny zabronić Bogu? ¹⁸ Więc kiedy to usłyszeli, uspokoili się oraz chwalili Boga, mówiąc: Zatem i poganom Bóg dał skruchę ku życiu.

¹⁹ A ci, którzy zostali rozproszeni z dala od utrapienia powstającego przeciwko Szczepanowi, przeszli aż do Fenicji, Cypru oraz Antiochii, nikomu nie mówiąc słowa, chyba że tylko Żydom. ²⁰ Ale byli niektórzy z nich, mężowie Cypryjczycy i Cyrenejczycy, którzy przyszli do Antiochii oraz mówili do hellenistów, głosząc dobrą nowinę Pana Jezusa. ²¹ Nadto była wśród nich ręka Pana, a wielka liczba uwierzyła oraz zwróciła się do Pana. ²² Zaś relacja o nich dotarła ^TR do uszu zboru, który był w Jerozolimie; zatem wysłali Barnabasza, by poszedł do Antiochii. ²³ Ten ^TR kiedy przybył oraz zobaczył łaskę Boga, uradował się oraz zachęcał wszystkich, aby postanowieniem serca pozostawać przy Panu; ²⁴ bowiem był mężem odpowiednim *, pełnym Ducha Świętego i wiary **. Tak został przypisany Panu liczny tłum. ²⁵ Potem Barnabasz wyszedł do Tarsu, aby odszukać Saula, a gdy go znalazł, przyprowadził go do Antiochii. ²⁶ I im się zdarzyło, że byli goszczeni w zborze cały rok oraz nauczyli wielki tłum. Po raz też pierwszy, w Antiochii, uczniowie byli nazywani chrystianami *.

²⁷  Ale w tych dniach z Jerozolimy do Antiochii zeszli prorocy. ²⁸ A jeden z nich, imieniem Agabus, wstał oraz zapowiedział przez Ducha, że ma być wielki głód na całej zamieszkałej ziemi, który się wydarzył za cesarza Klaudiusza. ²⁹ Zaś uczniowie ustalili, że każdy z nich pośle na usługę braciom, którzy zamieszkują w Judei, w miarę tego, jak każdy był w stanie. ³⁰ Co też uczynili przez rękę Barnaby i Saula, posyłając środki do starszych.

 

*11,24 także: dobrym, szlachetnym, prawym, sprawiedliwym

**11,24 także: ufności

*11,26 co znaczy: związanymi z Chrystusem, należącymi do Chrystusa

 

12. Ale podczas tamtego czasu król Herod narzucił ręce na braci, by skrzywdzić niektórych ze zboru. ² A brata Jana - Jakóba, zabił mieczem. ³ Zaś widząc, że to jest miłe Żydom, postanowił schwytać i Piotra; a były dni Przaśników. ⁴ Więc go pojmał, wsadził do więzienia i powierzył, by go strzegły cztery czwórki żołnierzy. I postanowił wyprowadzić go ludowi po Święcie Paschy. ⁵ Zatem Piotr był strzeżony w więzieniu; ale była także za niego gorliwa modlitwa do Boga, rodząca się pośród zboru.

⁶ A gdy Herod zamierzał go wyprowadzić, Piotr - związany dwoma łańcuchami, spał tamtej nocy na środku dwóch żołnierzy, a przed drzwiami strzegli więzienia strażnicy. ⁷ I oto stanął obok anioł Pana, a światło zajaśniało w budynku. Potem uderzył bok Piotra i go obudził, mówiąc: Wstań w pośpiechu. A kajdany odpadły z jego rąk. ⁸ Zaś anioł powiedział do niego: Opasz się oraz podwiąż twoje obuwie. Więc tak uczynił. I mu mówi: Odziej się twoim płaszczem oraz pójdź za mną. ⁹ Zatem wyszedł oraz szedł za nim; ale nie wiedział, że to, co się działo przez anioła jest prawdziwe, lecz uważał, że widzi sen. ¹⁰ A kiedy przeszli pierwszą i drugą straż, przyszli do żelaznej bramy prowadzącej do miasta, która im się samorzutnie otworzyła; zatem wyszli, przeszli jedną ulicę i zaraz anioł oddalił się od niego. ¹¹ Zaś Piotr, kiedy przyszedł do ^TR siebie, powiedział: Teraz naprawdę wiem, że Pan posłał swojego anioła oraz wyrwał mnie z ręki Heroda i całego oczekiwania żydowskiego ludu. ¹² Lecz także się zastanowił, po czym wyruszył do domu Marii, matki Jana, zwanego Markiem, gdzie było wielu zebranych oraz się modlili. ¹³ A gdy Piotr zapukał w podwoje bramy, podeszła dzieweczka imieniem Rode, by posłuchać. ¹⁴ I poznawszy głos Piotra, z radości nie otworzyła bramy, ale wbiegła i oznajmiła, że Piotr stoi u bramy. ¹⁵ A oni do niej powiedzieli: Szalejesz. Ale ta zapewniała, że tak się ma sprawa. Zaś oni mówili: To jest jego anioł. ¹⁶ A kiedy Piotr trwał pukając i otworzyli, zobaczyli go i stali się zdumieni. ¹⁷ Ale skinął im ręką, by milczeli, i im opisał, jak go Pan wyprowadził z więzienia. Także powiedział: Oznajmijcie to Jakóbowi oraz braciom. I wyszedł, udając się na inne miejsce.

¹⁸ Ale gdy nastał dzień, powstało niemałe wzburzenie pomiędzy żołnierzami - co, mianowicie, stało się Piotrowi. ¹⁹ Zaś Herod - gdy go poszukał i nie znalazł - osądził strażników i rozkazał, aby zostali uwięzieni. I wyjechał z Judei do Cezarei, tam spędzając czas. ²⁰ Ale Herod rozpaczliwie walczył przeciwko Tyryjczykom i Sydończykom. Zaś oni przybyli jednomyślnie do niego oraz zjednawszy Blasta, szambelana króla, prosili o pokój dlatego, bo ich kraina była karmiona z królewskiej. ²¹ Więc ustalonego dnia, Herod włożył królewskie szaty, zasiadł na trybunie oraz publicznie do nich przemawiał. ²² Zaś mieszkańcy wołali: Głos boga, a nie człowieka. ²³ Lecz natychmiast uderzył go anioł Pana, z tego powodu, że nie oddał chwały Bogu; zatem będąc stoczony przez robaki - oddał ducha.

²⁴ A Słowo Boga sprawiało rozwój i pomnażało. ²⁵ Zaś Barnabasz i Saul po wypełnieniu służby wrócili z Jerozolimy, biorąc ze sobą Jana, zwanego Markiem.

 

13. Ale z powodu istniejącego zboru, w Antiochii byli prorocy oraz nauczyciele, także Barnabasz i Szymon - zwany Nigrem, Lucjusz Cyrenejczyk, Manaen - mleczny * brat tetrarchy Heroda oraz Saul. ² A gdy oni spełniali służbę Panu i pościli, Duch Święty powiedział: Oto odłączcie mi Barnabę oraz Saula dla sprawy, do której ich sobie powołałem. ³ Wtedy poddali się postom, modlitwom oraz nałożyli na nich ręce i odprawili.

⁴ Zatem oni, gdy zostali wysłani przez Ducha Świętego, zeszli do Saleucji, a stamtąd odpłynęli na Cypr. ⁵ Będąc też w Salaminie, zwiastowali w bóżnicach Żydów słowo Boga; a mieli sługę Jana. ⁶ Zaś kiedy przeszli całą wyspę aż do Pafos, znaleźli pewnego szarlatana *, fałszywego proroka, Żyda, który miał na imię Barjezus **. ⁷ A był on razem z rozumnym mężem - prokonsulem Sergiuszem Pawłem. Ten przywołał Barnabasza i Saula oraz pragnął usłyszeć słowo Boga. ⁸ Ale przeciwstawił im się Elimas, mag * (bo tak jest tłumaczone jego imię), pragnąc odwieźć prokonsula od wiary. ⁹ Zaś Saul, ten zwany również Pawłem, będąc pełnym Ducha Świętego, popatrzył uporczywie na niego, ¹⁰ i powiedział: O pełny wszelkiego podstępu * oraz wszelakiego oszustwa, synu tego oszczerczego, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości - nie przestaniesz wykręcać ** prostych dróg Pana? ¹¹ Oto teraz ręka Pana przeciwko tobie, więc będziesz ślepy, nie widząc słońca aż do stosownej pory. I natychmiast spadła na niego mgła i ciemność, zatem obchodząc, szukał przewodników. ¹² A prokonsul, kiedy zobaczył co się stało - uwierzył, jak również był zdumionym nad nauką Pana.

¹³ A ci wokoło Pawła wypłynęli z Pafos i przybyli do Perge Pamfilii. Zaś Jan od nich odszedł oraz wrócił do Jerozolimy. ¹⁴ A oni, po wyjściu z Perge, przybyli do Antiochii Pizydyjskiej, w dniu szabatu weszli do bóżnicy i usiedli. ¹⁵ Zaś po odczytaniu Prawa * i Proroków **, przełożeni bóżnicy wysłali do nich, mówiąc: Mężowie, bracia; jeśli jest w was słowo zachęty *** do ludu, mówcie. ¹⁶ Więc Paweł wstał, dał znak ręką oraz powiedział: Mężowie Israelici oraz ci, którzy się boicie Boga, posłuchajcie. ¹⁷ Bóg tego ludu, Israela, wybrał sobie naszych przodków oraz wywyższył ten lud w czasie zamieszkiwania w ziemi Egiptu, i z niej ich wyprowadził wśród potężnego ramienia. ¹⁸ Także znosił ich na pustkowiu przez około czterdziestoletni okres. ¹⁹ I zniszczył siedem ludów w ziemi Kanaana, a tą ziemię zostawił jako ich dziedzictwo *. ²⁰ Zaś wśród tych prawie czterystu pięćdziesięciu lat dawał sędziów, aż do proroka Samuela. ²¹ Ale odtąd domagali się króla. Więc na czterdzieści lat Bóg wyznaczył im Saula, syna Kisza, męża z plemienia Beniamina *. ²² A kiedy go usunął, wzniósł im na króla Dawida, któremu też zaświadczając, powiedział: Znalazłem Dawida, syna Jessego, męża według Mojego serca, który uczyni wszystkie moje pragnienia. ²³ Z jego nasienia, według obietnicy, Bóg wzbudził Israelowi Jezusa Zbawiciela. ²⁴ Tego, który przed przyjściem * był ogłoszony przez Jana chrztem skruchy całemu ludowi Israela. ²⁵ Zaś kiedy Jan dokonywał biegu, mówił: Kim myślicie, że ja jestem? Ja nie jestem; ale za mną oto idzie Ten, któremu nie jestem godny rozwiązać sandała u nóg.

²⁶ Mężowie, bracia plemienia Abrahama oraz ci pośród was, którzy się boją Boga - nam zostało wysłane słowo tego zbawienia. ²⁷ Gdyż nie poznali tego ci, co mieszkają w Jerozolimie i ich władcy. Nie poznali też głosów proroków, które czytane są w każdy szabat, więc osądzili go i wypełnili Pismo. ²⁸ A nie znaleźli żadnego powodu śmierci, ale wyprosili sobie u Piłata, aby on został zabity. ²⁹ Zaś kiedy wykonali wszystko, co o nim jest napisane, zdjęli go z drewna oraz włożyli do grobowca. ³⁰ Ale Bóg wskrzesił go z martwych. ³¹ Po czym On dał się zobaczyć przez wiele dni tym, którzy razem z nim przyszli z Galilei do Jerozolimy i co są jego świadkami przed ludem. ³² My także głosimy wam dobrą nowinę, tą obietnicę względem przodków, która się dokonała; ponieważ nam, ich dzieciom, Bóg ją wypełnił poprzez wskrzeszenie Jezusa. ³³ Gdyż w drugim Psalmie jest napisane: Ty jesteś moim Synem, Ja cię dzisiaj zrodziłem. Psalm 2,7 ³⁴ A że go wskrzesił z martwych jako tego, który już nie ma powracać do zepsucia, tak powiedział: Dam wam święte Dawida, wierne *. Izajasz 55,3 ³⁵ Dlatego i w innym miejscu mówi: Nie dasz twojemu świętemu zobaczyć zepsucia. Psalm 16,10 ³⁶ Bowiem Dawid, kiedy usłużył swoim rodem - zasnął postanowieniem Boga i został przyłączony do swoich przodków - czyli zobaczył zepsucie. ³⁷ Zaś ten, którego Bóg wskrzesił - nie zobaczył zepsucia. ³⁸ Niech wam więc będzie wiadome, mężowie, bracia, że dzięki niemu jest wam zwiastowane darowanie grzechów. ³⁹ Także ^TR wszystkiego, przez co nie mogliście zostać uznani za sprawiedliwych w Prawie Mojżesza; zaś w nim, każdy, kto wierzy jest uznawany za sprawiedliwego. ⁴⁰ Więc uważajcie, aby na was nie przyszło to, co powiedziano w Prorokach: ⁴¹ Zobaczcie wy, wzgardziciele oraz zadziwcie się i zostańcie zgładzeni; gdyż Ja, w waszych dniach tworzę dzieło; sprawę, której nie uwierzycie, choćby wam ktoś szczegółowo opowiadał. Habakuka 1,5

⁴² A gdy oni wychodzili z bóżnicy Żydów, prosili ich poganie, by do następnego szabatu im zostały oznajmione te sprawy. ⁴³ Zaś kiedy zgromadzenie zostało rozwiązane, wielu Żydów oraz bogobojnych prozelitów zaczęło towarzyszyć Pawłowi i Barnabaszowi, którzy mówili do nich oraz ich przekonywali, aby trwać w łasce Boga.

⁴⁴ A następnego szabatu zebrało się prawie całe miasto, aby usłyszeć słowo Boga. ⁴⁵ Zaś Żydzi, gdy zobaczyli tłumy, zostali napełnieni zazdrością oraz sprzeciwiali się sprawom mówionym przez Pawła, oponując i bluźniąc. ⁴⁶ Lecz Paweł i Barnabasz, mówiąc otwarcie, powiedzieli: Było konieczne, aby najpierw wam opowiedzieć słowo Boga; a skoro je odrzucacie i oddzielacie * siebie jako niegodnych życia wiecznego, oto kierujemy się do pogan. ⁴⁷ Bowiem Pan tak nam przykazał o sobie: Wyznaczyłem * cię na światło pogan, byś ty był na zbawienie aż do krańców ziemi. Izajasz 42,6 ⁴⁸ Zaś poganie, słuchając, radowali się oraz wynosili Słowo Pana, a ci, którzy uwierzyli, byli wybrani * do życia wiecznego. ⁴⁹ Zatem słowo Pana było roznoszone po całej tej  krainie. ⁵⁰ Ale Żydzi zachęcili poważne, religijne kobiety oraz pierwszych obywateli miasta i wzbudzili prześladowanie ^TR Pawła, i Barnabasza; więc wyrzucili ich ze swych granic. ⁵¹ Zaś oni strząsnęli przeciwko nim pył ze swych nóg i przyszli do Ikonium. ⁵² Lecz uczniowie Pana byli urzeczywistnieniem radości oraz Ducha Świętego.

 

*13,1 czyli - razem wychowany

*13,6; 13,8 także: maga, czarodzieja, oszusta

**13,6 co znaczy: Syn Jezusa

*13,10 także: chytrości, zdrady

**13,10 także: wykrzywiać, odwracać, psuć

*13,15 hebr. Tory, co znaczy: Nauki, Prawa

**13,15 prorockich Ksiąg Starego Testamentu

***13,15 także: wezwania, apelu, pocieszenia

*13,19 także: przedzielił losem

*13,21 ST z hebr. Binjamina

*13,24 dokładnie: przed obliczem jego przybycia

*13,34 także: godne zaufania, prawdziwe, mające wiarę

*13,46 także: sądzicie, rozstrzygacie, wydajecie wyrok

*13,47 także: umieściłem, ustanowiłem, zgiąłem, zdeponowałem

*13,48 także: wyznaczeni, mianowani, ustanowieni

 

14. I na wzór tego samego zdarzyło się w Ikonium, bo oni weszli do bóżnicy Żydów oraz tak opowiedzieli, że uwierzyło wielkie mnóstwo Żydów i Greków. ² Ale Żydzi, którzy nie uwierzyli, podburzyli i zrujnowali serca pogan przeciwko braciom. ³ Zatem spędzili tam dość duży czas, mówiąc otwarcie dzięki Panu, który świadczył za słowem swojej łaski i pozwalał, by przez ich ręce działy się znaki, i cuda. ⁴ Lecz rzesze miasta zostały podzielone; więc z jednej strony ludzie byli z Żydami, a z drugiej, z apostołami. ⁵ Potem powstało poruszenie pogan i Żydów, razem z ich władcami, by ich zelżyć oraz ukamienować, ⁶ co gdy dostrzegli, uciekli do miast - Likaonii, Listry, Derbe i okolicy; ⁷ oraz tam głosili dobrą nowinę.

⁸ A w Listrze siedział pewien mąż, chory na nogi, który nigdy nie chodził, bo był chromym od łona swojej matki. ⁹ Ten usłyszał mówiącego Pawła, który spojrzał na niego i zobaczył, że ma wiarę by zostać uzdrowionym; ¹⁰  zatem powiedział wielkim głosem: Stań wyprostowany na swoich nogach. Więc podskoczył i chodził. ¹¹ Lecz kiedy tłumy zobaczyły, co uczynił Paweł, podniosły swój głos, mówiąc po likaońsku: Zeszli do nas bogowie i zostali upodobnieni do ludzi. ¹² Nazwali też Barnabasza - Zeusem, zaś Pawła - Hermesem, gdyż był on tym, co szedł na przedzie słowa. ¹³ Lecz i kapłan posągu Zeusa, który był z przodu ich miasta, sprowadził do wrót byki oraz girlandy, i wraz z tłumem chciał złożyć ofiarę. ¹⁴ A kiedy apostołowie - Barnabasz i Paweł to pojęli, rozdarli swoje szaty oraz wpadli między tłum, krzycząc ¹⁵ i mówiąc: Mężowie, dlaczego te rzeczy czynicie? My także jesteśmy podobnymi do was ludźmi i głosimy dobrą nowinę, byście ^TR zawrócili od tych bezużytecznych rzeczy do Boga Żyjącego, który stworzył Niebo, ziemię, morze i wszystko, co w nich jest. ¹⁶ Do Tego, który w przeszłych pokoleniach pozwalał wszystkim poganom chodzić swoimi drogami. ¹⁷ Jednakże nie zostawił samego siebie bez świadectwa, czyniąc dobro, dając nam z nieba deszcze i urodzajne plony, napełniając pokarmem oraz radością nasze serca. ¹⁸ A to mówiąc, ledwie uspokoili tłumy, aby im nie złożyli ofiary.

¹⁹ Ale z Antiochii i Ikonium przyszli Żydzi, którzy przekonali tłumy; zatem ukamienowali Pawła oraz wywlekli go za miasto, sądząc, że umarł. ²⁰ Zaś gdy uczniowie go obstąpili, wstał oraz wszedł do miasta. A nazajutrz odszedł z Barnabaszem do Derbe. ²¹ I ogłosił dobrą nowinę temu miastu, wielu uczynił uczniami oraz wrócili do Listry, Ikonium i Antiochii, ²² utwierdzając dusze uczniów oraz zachęcając, aby trwać wiarą. Także że trzeba, abyśmy przez utrapienia * weszli do Królestwa Boga. ²³ A wybrawszy im przez głosowanie starszych w zborach oraz pomodliwszy się pośród postów - powierzyli ich Panu w którego uwierzyli. ²⁴ I kiedy przeszli Pizydię, przyszli do Pamfilii. ²⁵ A po opowiedzeniu Słowa w Perge, zeszli do Attalii. ²⁶ Zaś stamtąd odpłynęli do Antiochii, skąd byli powierzani łasce Boga, względem sprawy, którą spełnili. ²⁷ A gdy przybyli oraz zebrali zbór - zdawali relację, co Bóg wśród nich uczynił, i że poganom otworzył drzwi wiary. ²⁸ Przebywali też niemały okres czasu wraz z uczniami.

 

*14,22 także: naciski, uciski

 

15. A jacyś zeszli z Judei oraz nauczali braci, że jeśli nie dacie się obrzezać według zwyczaju Mojżesza, nie możecie zostać zbawieni. ² Ale gdy z nimi pojawiła się kłótnia oraz niemała dyskusja Pawła i Barnabasza, postanowili, aby Paweł, Barnabasz i niektórzy inni z nich weszli odnośnie tej kwestii spornej do Jerozolimy, do apostołów i starszych. ³ I rzeczywiście, wyprawieni przez zbór, poszli przez Fenicję oraz Samarię, opowiadając o nawróceniu pogan; zatem sprawiali wielką radość wszystkim braciom. ⁴ Zaś gdy przybyli do Jerozolimy, zostali przyjęci * przez zbór, apostołów i starszych oraz opowiedzieli, co Bóg wśród nich uczynił. ⁵ Ale powstali niektórzy wierzący ze stronnictwa faryzeuszów, mówiąc, że trzeba ich obrzezywać, a także nakazywać przestrzeganie Prawa Mojżesza.

⁶ Więc odnośnie tej sprawy zostali zebrani apostołowie i starsi, by to poznać. ⁷ A gdy powstała wielka dysputa *, Piotr wstał i do nich powiedział: Mężowie bracia, wy wiecie, że za dawnych dni Bóg wybrał sobie mnie spośród was, aby z moich ust poganie usłyszeli słowo Dobrej Nowiny i uwierzyli. ⁸ Także Bóg - znawca serc im zaświadczył i dał im Ducha Świętego jak i nam. ⁹ Zatem nic nie rozdzielił między nami - a nimi, kiedy wiarą oczyścił ich serca. ¹⁰ Zatem czemu teraz doświadczacie Boga, kładąc na szyję uczniów jarzmo, którego ani nasi przodkowie, ani my nie mieliśmy siły nosić * ? ¹¹ Przecież z powodu łaski Pana Jezusa Chrystusa jesteśmy przekonani, że zostaliśmy zbawieni jak i tamci - z powodu sposobu życia *. ¹² Więc zamilkło całe ich mnóstwo oraz słuchali Barnabasza i Pawła, którzy opowiadali, jak Bóg uczynił przez nich wielkie znaki i cuda pośród pogan. ¹³ A zaraz po zakończeniu ich mowy, odpowiedział Jakób, mówiąc: Mężowie bracia, mnie posłuchajcie. ¹⁴  Szymon wytłumaczył, jak najpierw Bóg się zatroszczył, aby wziąć sobie spośród pogan lud dla Jego Imienia. ¹⁵ Z tym też współbrzmią słowa proroków, jak jest napisane: ¹⁶ Po tych, przyprowadzę was z powrotem i odbuduję upadły przybytek Dawida, odbuduję jego do szczętu zburzone oraz znowu go odnowię, ¹⁷ aby ci, co pozostali z ludzi - odszukali Pana, a także wszystkie narody wobec których przyzywane jest dla nich Moje Imię, mówi Pan, który te wszystkie rzeczy czyni. Amos 9,11-12 ¹⁸ Znane są Bogu wszystkie Jego dzieła od wieczności. ¹⁹ Dlatego ja uważam, aby nie niepokoić tych z pogan, którzy się nawracają * do Boga, ²⁰ ale napisać im, by się trzymali z dala od zmaz wizerunków *, prostytucji **, uduszonego i krwi. ²¹ Bowiem Mojżesz ma od dawnych pokoleń takich, co go głoszą po kraju, gdyż jest czytany w bóżnicach na każdy szabat.

²² Wtedy apostołom i starszym wraz z całym zborem wydało się słuszne, aby wybrać spośród siebie mężów oraz posłać ich do Antiochii, wraz z Pawłem i Barnabaszem: Judasa - zwanego Barsabasem oraz Sylasa, czyli mężów pokazujących drogę wśród braci. ²³ Także napisali przez ich rękę: Apostołowie, starsi i bracia tym, którzy są w Antiochii, Syrii i Cylicji, braciom z pogan - witajcie. ²⁴ Ponieważ usłyszeliśmy, że jacyś, co od nas wyszli, wprowadzają w zamęt wasze dusze i niepokoją was słowami, których nie nakazaliśmy; mówiąc, że musicie się obrzezać oraz przestrzegać Prawa - ²⁵ jednomyślnie nam się wydało, by wybrać i posłać do was dwóch mężów, razem z naszymi umiłowanymi - Barnabaszem i Pawłem, ²⁶ ludźmi, którzy oddali swoje dusze dla Imienia naszego Pana, Jezusa Chrystusa. ²⁷ Więc wysłaliśmy Judasa oraz Sylasa, by i oni oznajmili to pośród słowa. ²⁸ Bowiem Duchowi Świętemu oraz nam wydało się słuszne, aby nie kłaść na was żadnego większego ciężaru, oprócz tych koniecznych: ²⁹ Trzymania się z dala od rzeczy ofiarowanych wizerunkom, krwi, uduszonych zwierząt i od prostytucji. Zachowując siebie z dala od tych rzeczy - będziecie działać pomyślnie. Miejcie się dobrze.

³⁰ Więc rzeczywiście, kiedy zostali odprawieni, zeszli do Antiochii, zebrali wielu braci oraz oddali im ten list. ³¹ Zaś oni po odczytaniu, uradowali się z powodu tej zachęty *. ³² A Judas i Sylas - ^TR będąc też prorokami, wśród licznego słowa pocieszyli i utwierdzili braci. ³³ Zaś gdy spędzili tam pewien okres, z pokojem zostali odprawieni przez braci do apostołów. ³⁴ Ale Sylas uznał za słuszne tam zostać. ³⁵ Zaś Paweł i Barnabasz spędzali czas w Antiochii, nauczając oraz głosząc dobrą nowinę Słowa Pana także wśród wielu innych. ³⁶ A po kilku dniach Paweł powiedział do Barnabasza: Zawróćmy i odwiedźmy naszych braci w każdym mieście, w którym głosiliśmy słowo Pana. Dowiemy się także, jak się mają. ³⁷ Zaś Barnabasz, po rozważeniu, postanowił wziąć razem Jana, zwanego Markiem. ³⁸ Ale Paweł nie uznawał za słuszne brać tego, który odszedł od nich z Pamfilii i nie poszedł z nimi do pracy. ³⁹ Zatem powstało takie rozdrażnienie, że zostali oni oddzieleni od siebie. Więc Barnabasz wziął Marka i odpłynął na Cypr. ⁴⁰ Zaś Paweł wziął sobie Sylasa i wyszedł, przekazany przez braci łasce Boga. ⁴¹ A przechodząc przez Syrię oraz Cylicję, utwierdzał zgromadzenia wybranych.

 

*15,4 także: uznani

*15,7 także: wspólne badanie, dociekanie

*15,10 także: unieść, wytrzymać

*15,11 także: usposobienia, charakteru

*15,19 także: kierują się, odchodzą od błędu, zawracają, skruszają się, żałują

*15,20 także: obrazów, figur, posągów bóstw, bałwanów

**15,20 cielesnej, lecz przede wszystkim duchowej - czyli bałwochwalstwa

*15,31 także: wezwania, apelu, pocieszenia

 

16. Przyszedł także do Debre i do Listry. A oto był tam pewien uczeń, imieniem Tymoteusz, syn pewnej godnej zaufania * niewiasty - Żydówki, a ojca Greka;  ² który był poświadczany przez braci w Listrze oraz Ikonium. ³ Tego Paweł zachęcał, by poszedł razem z nim; wziął go, po czym obrzezał z powodu Żydów, co byli w tamtych miejscach, gdyż wszyscy wiedzieli, że jego ojciec był Grekiem. ⁴ A kiedy przechodzili różne miasta, przekazywali im, aby strzec nauki * ustanowionej przez apostołów i starszych w Jerozolimie. ⁵ Tak więc, społeczności wybranych były wzmacniane wiarą oraz co dzień obfitowały ilością.

⁶ Zaś kiedy przeszli Frygię oraz krainę galacką, zostali powstrzymani przez Ducha Świętego od opowiadania słowa w Azji; ⁷ a po przejściu naprzeciw Mizji, próbowali pójść do Bitynii, ale Duch Jezusa im nie pozwolił. ⁸ Zatem minęli Mizję i zeszli do Troady. ⁹ A pośród nocy, Pawłowi zostało ukazane widzenie: Mąż, jakiś Macedończyk, stał, wzywał go i mówił: Przepraw się do Macedonii i biegnij nam na pomoc. ¹⁰ A kiedy zobaczył to widzenie, zaraz pragnęliśmy wyjść do Macedonii, wnioskując, że Pan nas powołuje, by ogłosić im dobrą nowinę.

¹¹ Zatem wyprowadziliśmy się z Troady i pojechaliśmy prosto do Samotraki, a nazajutrz do Neapolis. ¹² Zaś stamtąd do Filippi, która jest miastem - kolonią przedniej części Macedonii; i byliśmy tam pewną ilość dni, spędzając czas w tym mieście. ¹³ Lecz w okresie szabatów wychodziliśmy na zewnątrz miasta od strony rzeki, gdzie mieliśmy w zwyczaju być na modlitwie, i siedząc, mówiliśmy zgromadzonym kobietom. ¹⁴ A słuchała nas pewna bojąca się Boga niewiasta, imieniem Lidia, sprzedawczyni purpury z miasta Tiatyry, której Pan otworzył serce, by poświęcić się służbie sprawom omawianym przez Pawła. ¹⁵ Zaś kiedy została ochrzczona, jak również jej dom, poprosiła, mówiąc: Jeśli zbadaliście, że ja jestem wierną Panu, wejdźcie do mojego domu i mieszkajcie; a nawet nas zmusiła.

¹⁶ Ale zdarzyło się, gdy szliśmy na modlitwę, że wyszła nam naprzeciw pewna dziewczyna, mająca ducha pytona *, która przepowiadając, przynosiła wielki zarobek swoim panom. ¹⁷ Ta, chodząc za Pawłem i za nami, wołała, mówiąc: Ci ludzie są sługami Boga Najwyższego, co zwiastują wam drogę zbawienia. ¹⁸ A czyniła to przez wiele dni. Ale Paweł stał się rozdrażnionym, więc zawrócił i powiedział duchowi: Rozkazuję ci w Imieniu Jezusa Chrystusa wyjść z niej; i duch wyszedł owej godziny. ¹⁹ Ale gdy jej panowie zobaczyli, że skończyła się nadzieja ich zysku, chwycili  Pawła i Sylasa oraz zaciągnęli ich na rynek, przed rządców. ²⁰ A po przyprowadzeniu ich przed urzędników, powiedzieli: Ci ludzie, będąc Żydami, niepokoją nasze miasto, ²¹ oraz zwiastują obyczaje, których nie wolno nam przyjmować, ani robić - będąc Rzymianami. ²² Więc tłum rzucił się przeciwko nim, a urzędnicy rozdarli ich szaty oraz nakazywali ich chłostać. ²³ Lecz także, kiedy zadali im wiele razów, wrzucili ich do więzienia i nakazali strażnikowi, aby ich niezawodnie pilnował. ²⁴ A ten, po otrzymaniu rozkazu, wrzucił ich do wewnętrznej celi więziennej, zaś ich nogi zakuł na kłodzie.

²⁵ Zaś około północy Paweł i Sylas, modląc się - śpiewali Bogu, więc więźniowie im się przysłuchiwali. ²⁶ Ale nagle powstało wielkie trzęsienie ziemi, tak, że zostały poruszone fundamenty więzienia, a zarazem otwarte każde drzwi; zostały też zwolnione pęta wszystkich więźniów. ²⁷ Zaś zbudzony strażnik, kiedy powstał i ujrzał otwarte drzwi więzienia, dobył miecza i chciał się zabić, sądząc, że więźniowie uciekli. ²⁸ Ale Paweł zawołał wielkim głosem, mówiąc: Nie czyń sobie nic złego, bo wszyscy tutaj jesteśmy. ²⁹ Zatem zażądał światła, wtargnął, pojawił się drżący oraz przypadł do nóg Pawła i Sylasa. ³⁰ Po czym ich wyprowadził na zewnątrz i powiedział: Panowie, co ja mam czynić, abym został zbawiony? ³¹ Zatem mu powiedzieli: Uwierz względem Pana Jezusa Chrystusa, a zostaniesz zbawiony ty i twój dom. ³² Powiedzieli mu także słowo Pana, jak również wszystkim w jego domu. ³³ Więc wziął ich do siebie owej godziny nocy, obmył z powodu ran i zaraz dał się ochrzcić; on i wszyscy jego domownicy. ³⁴ Lecz także zaprowadził ich do siedziby, podał im jedzenie i uwierzywszy Bogu, rozweselił się z całym domem.

³⁵ A gdy pojawił się dzień, urzędnicy wysłali woźnych, mówiąc: Odprawcie tych ludzi. ³⁶ Zaś strażnik oznajmił te słowa wobec Pawła: Urzędnicy wysłali, abyście zostali odprawieni; zatem teraz wyjdźcie oraz idźcie w pokoju. ³⁷ Ale Paweł im powiedział: Publicznie nas obili oraz wrzucili do więzienia - ludzi nie zasądzonych, którzy są Rzymianami; a teraz skrycie nas wyrzucają? Nic z tego; niech przyjdą i niech sami nas wyprowadzą. ³⁸ A woźni przekazali te słowa urzędnikom. Zatem się wystraszyli, gdy usłyszeli, że są Rzymianami. ³⁹ Więc przyszli, wezwali ich, wyprowadzili i prosili, aby wyszli z miasta. ⁴⁰ Zaś kiedy wyszli z więzienia, weszli do Lidii; a ujrzawszy braci, zachęcili * ich i odeszli.

 

*16,1 także: wierzącej

*16,4 także: opinii, postanowień

*16,16 wąż wyroczni w Delfach, duch wieszczy

*16,40 także: dodali odwagi, pobudzili, pocieszyli

 

17. A po przejściu Amfipolis i Apolonii, przyszli do Tesaloniki, gdzie była bóżnica Żydów. ² Zaś Paweł wszedł do nich według zwyczaju i przez trzy szabaty wyłożył im z Pism, ³ wyjaśniając i przedstawiając, że Chrystus miał cierpieć, powstać z martwych, i że ten Jezus, którego on zwiastuje, jest Chrystusem. ⁴ Więc niektórzy z nich zostali przekonani oraz przyłączeni do Pawła i Sylasa; lecz także duże mnóstwo bogobojnych Greków, jak i niemało prostych niewiast. ⁵ Ale niewierzący Żydzi pozazdrościli im, zabrali ze sobą jakichś rynkowych próżniaków - mężów niegodziwych, oraz wszczęli rozruchy, niepokojąc miasto. Nadto ich szukali, stojąc obok domu Jazona, aby ich przyprowadzić do ludu. ⁶ Ale kiedy ich nie znaleźli, wlekli Jazona oraz niektórych braci do urzędników miejskich, wołając: Ci, co burzą zamieszkałą ziemię i tutaj są obecni, ⁷ a podjął ich Jazon. Zatem oni wszyscy działają wbrew dekretom cesarza, powiadając, że jest inny król - Jezus. ⁸ To zaś wstrząsnęło tłumem oraz słuchającymi tego urzędnikami miejskimi. ⁹ Ale wzięli wystarczająco * od Jazona i innych, oraz ich puścili.

¹⁰ Lecz bracia zaraz, wśród nocy, wysłali Pawła i Sylasa do Berei. Zatem oni powstali i odjechali do bóżnicy Żydów. ¹¹ Ci byli szlachetniejsi od tych w Tesalonikach, ponieważ ^TR z całą ochotą przyjęli słowo, co dzień badając Pisma, czy to się tak ma. ¹² Dlatego wielu z nich uwierzyło, także z porządnych greckich niewiast oraz niemało mężczyzn. ¹³ A kiedy Żydzi z Tesalonik się dowiedzieli, że przez Pawła zostało zwiastowane słowo Boga i w Berei, przyszli też tam, podburzając tłumy. ¹⁴ Ale wtedy bracia zaraz wysłali Pawła, aby szedł prawie do morza; lecz Sylas i Tymoteusz tam zostali. ¹⁵ Zaś ci, co przewozili Pawła, zawieźli go aż do Aten i odeszli, wziąwszy polecenie odnośnie Sylasa i Tymoteusza, by jak najszybciej do niego przyszli.

¹⁶ A kiedy Paweł czekał na nich w Atenach, został w nim pobudzony jego duch, gdy widział, że miasto było pełne bałwanów. ¹⁷ Więc w bóżnicy wykładał Żydom, ludziom co byli bogobojnymi, oraz w ciągu każdego dnia na rynku, w obecności przypadkowo znajdujących się blisko osób. ¹⁸ Spotkali się też z nim niektórzy z epikurejczyków oraz stoickich filozofów; ale niektórzy mówili: Co ten plotkarz znowu chce mówić? Zaś inni: Wydaje się być głosicielem obcych bóstw * - bo głosił dobrą nowinę o Jezusie i o wskrzeszeniu. ¹⁹ Lecz także go chwycili oraz poprowadzili na wzgórze Aresa *, mówiąc: Czy możemy poznać jaka jest ta, głoszona przez ciebie, nowa nauka? ²⁰ Bo jakieś obce rzeczy wprowadzasz do naszych uszu; zatem chcemy wiedzieć, czym one mają być. ²¹ (A wszyscy Ateńczycy oraz cudzoziemscy goście na nic innego nie mieli czasu, tylko na mówienie lub słuchanie czegoś nowszego).

²² Zaś Paweł został postawiony na środku Areopagu i powiedział: Mężowie ateńscy! W każdym rodzaju widzę was jako ludzi bardzo religijnych. ²³ Bowiem kiedy dotarłem i zobaczyłem wasze podmioty czci, znalazłem także ołtarz, na którym zostało napisane: Nieznanemu bogu. Zatem ja wam zwiastuję Tego, którego nie znając - czcicie. ²⁴ Bóg, który uczynił świat oraz wszystko na nim; Ten, co jest Panem Nieba i ziemi, nie mieszka w ręcznie zrobionych świątyniach, ²⁵ ani nie został sługą rąk ludzkich, jako Ten, co czegoś dodatkowo potrzebuje, gdyż sam daje wszystkim istnienie, tchnienie i wszystko. ²⁶ Z jednej krwi uczynił też wszystek lud człowieczy, mieszkający na całym obliczu ziemi; wcześniej ustaliwszy wyznaczone czasy oraz granice ich zamieszkania. ²⁷ Aby  szukali * Pana, by Go właśnie szukali po omacku i znaleźli. Zatem Pana, który jest niedaleko od każdego jednego z nas.

²⁸ Bowiem w Nim żyjemy, zostaliśmy wprawieni w ruch * i jesteśmy. Jak i u was niektórzy z poetów powiedzieli: Gdyż jesteśmy Jego plemieniem. ²⁹ Zatem będąc plemieniem Boga, nie powinniśmy uważać, że to Boskie podobne * jest do złota, srebra lub kamienia, że jest rękodziełem rytu oraz umysłu człowieka. ³⁰ Rzeczywiście, Bóg nie zwracając uwagi na czasy niewiedzy *, teraz przekazuje wszystkim ludziom, by wszędzie okazywać skruchę. ³¹ Ponieważ ustanowił dzień, i w jego czasie, w sprawiedliwości, ma sądzić zamieszkałą ziemię przez męża, którego wyznaczył, dając wszystkim dowód przez podniesienie go z martwych. Psalm 9,9

³² A kiedy usłyszeli o podniesieniu martwych, z jednej strony się naśmiewali, lecz powiedzieli: Znowu cię posłuchamy odnośnie tej sprawy. ³³ Tak Paweł wyszedł z ich środka. ³⁴ Ale niektórzy mężowie, przystali z nim oraz uwierzyli; wśród nich Dionizos Areopagita, niewiasta imieniem Damaris i inni z nimi.

 

*17,9 rzeczownikowo: kaucję

*17,18 także: demonów

*17,19 Areopag - wzgórze Aresa-Marsa w Atenach; także: najwyższy trybunał ateński

*17,27 także: badali, dociekali, podążali, pragnęli

*17,28 także: zbuntowani, zaniepokojeni, wstrząśnięci, wywołani

*17,29 także: równe, takie same

*17,30 także: nieświadomości

 

18. Zaś po tych wydarzeniach, Paweł odszedł z Aten i przyszedł do Koryntu. ²  Znalazł też pewnego Żyda imieniem Akwilan, rodem z Pontu, który niedawno przybył z Italii wraz ze swą żoną Pryscyllą dlatego, bo Klaudiusz rozporządził, żeby wszyscy Żydzi odjechali z Rzymu. Zatem do nich poszedł. ³ A ponieważ ^TR uprawiał to samo rzemiosło - gdyż ich rzemiosłem było sporządzanie namiotów - mieszkał u nich oraz pracował. ⁴ Zaś podczas każdego szabatu rozmawiał w bóżnicy, zjednując Żydów i Greków.

⁵ A gdy Sylas i Tymoteusz przyszli z Macedonii, Paweł przynaglał Ducha, zaklinając się * Żydom, że Jezus jest Chrystusem. ⁶ Zaś kiedy oni się sprzeciwiali oraz rzucali oszczerstwa, otrząsnął szaty oraz do nich powiedział: Krew wasza na waszej głowie; ja jestem czysty; teraz pójdę do pogan. ⁷ I stamtąd wyszedł, oraz wszedł do domu pewnego człowieka oddającego cześć Bogu, imieniem Justus, którego dom graniczył z bóżnicą. ⁸ Zaś Kryspus, przełożony bóżnicy, uwierzył Panu z całym swoim domem, i słuchając, uwierzyło wielu Koryntian oraz zostawali ochrzczeni. ⁹ A Pan, poprzez widzenie, powiedział w nocy Pawłowi: Nie bój się, ale mów i nie staraj się milczeć; ¹⁰ gdyż liczny jest Mój lud w tym mieście. Bowiem Ja jestem z tobą i nikt cię nie napadnie, aby cię skrzywdzić. ¹¹ Zatem przebywał tam rok i sześć miesięcy, nauczając wśród nich słowa Boga.

¹² Ale kiedy Gallio był prokonsulem Achai, Żydzi jednomyślnie powstali przeciwko Pawłowi oraz przyprowadzili go do trybunału, mówiąc: ¹³ Ten namawia ludzi, by czcić Boga przeciwko Prawu. ¹⁴ Zaś gdy Paweł zamierzał otworzyć usta, Gallio powiedział do Żydów: O, Żydzi! Jeśli byłby tu jakiś niesprawiedliwy czyn lub niegodziwy występek, to zniósłbym was cierpliwie - według zasady. ¹⁵ Zaś skoro są to kwestie sporne względem słowa, imion i według waszego prawa, sami zrozumcie, że ja nie chcę być im sędzią. ¹⁶ I odpędził ich z trybunału. ¹⁷ A wszyscy Grecy chwycili mocno Sostenesa, przełożonego bóżnicy, oraz bili go przed trybuną, lecz Galiona to nic nie przejmowało.

¹⁸ Zaś Paweł pozostał jeszcze dość dużo dni, po czym pożegnał się z braćmi oraz odpływał do Syrii, a razem z nim Pryscylla i Akwilas. Lecz ponieważ miał prośbę *, ostrzygł sobie głowę w Kenchrach. ¹⁹ A kiedy przyszli do Efezu, tam ich pozostawił, a sam wszedł do bóżnicy oraz wyłożył Żydom sprawę. ²⁰ Zaś oni prosili, by pozostał na dłuższy czas - ale się nie zgodził; ²¹ lecz pożegnał się z nimi i powiedział: Nadchodzące święto ^TR muszę niewątpliwie obchodzić w Jerozolimie; niemniej znowu do was wrócę, jeśli Bóg sobie tego zażyczy. Więc został wyprowadzony do Efezu. ²² A kiedy zszedł do Cezarei, wstąpił, pozdrowił zbór oraz zszedł do Antiochii. ²³ I pozostał tam  jakiś czas, po czym wyszedł; a przechodząc po kolei galacką krainę i Frygię - utwierdzał wszystkich uczniów.

²⁴ Zaś do Efezu przyszedł pewien Żyd, imieniem Apollos, mąż wymowny, rodem Aleksandryjczyk, który był mocnym w Pismach. ²⁵ Ten ^TR informował o drodze Pana oraz pałając duchem, mówił i skrupulatnie nauczał odnośnie Pana, wiedząc tylko o chrzcie Jana. ²⁶ On zaczął otwarcie mówić w bóżnicy. Zaś Pryscylla oraz Akwilas, kiedy go usłyszeli, zabrali go ze sobą i dokładniej mu wyłożyli naukę * Boga. ²⁷ A ponieważ chciał on pójść do Achai, bracia go zachęcili oraz napisali uczniom, by go przyjąć. Zaś po przybyciu, zgromadził on wielu tych, którzy uwierzyli z łaski. ²⁸ Gdyż energicznie przekonywał * Żydów, publicznie dowodząc wśród Pism, że Jezus jest Chrystusem.

 

*18,5 także: zaświadczając

*18,18 także: ślub

*18,26 także: drogę

*18,28 także: całkowicie zbijał (czyjeś twierdzenia)

 

19. A gdy Apollos był w Koryncie, zdarzyło się, że Paweł przeszedł wyżej położone tereny, zszedł do Efezu, znalazł pewnych uczniów, ² oraz do nich powiedział: Czy po uwierzeniu otrzymaliście Ducha Świętego? A oni mu powiedzieli: Nawet nie słyszeliśmy, że ^TR jest Duch Święty. ³ Lecz także do nich powiedział: Względem czego, zatem, zostaliście ochrzczeni? A oni powiedzieli: Względem chrztu Jana. ⁴ Zaś Paweł powiedział: Jan chrzcił chrztem skruchy mówiąc ludowi, aby uwierzyli względem tego, który po nim przychodzi - to jest w Jezusa Chrystusa. ⁵ A kiedy to usłyszeli, dali się ochrzcić względem Imienia Pana Jezusa. ⁶ I gdy Paweł położył na nich ręce, przybył dla nich Duch Święty, zatem mówili językami * oraz prorokowali. ⁷ A wszystkich mężczyzn było dwunastu.

⁸ Wszedł także do bóżnicy oraz otwarcie mówił przez trzy miesiące, wykładając i przekonując odnośnie Królestwa Boga. ⁹ Ale kiedy niektórzy zostali twardymi i byli nieposłusznymi, wobec wielu złorzecząc tej drodze, odszedł od nich oraz odłączył uczniów, co dzień ucząc w szkole pewnego Tyrannosa. ¹⁰ A działo się to przez dwa lata; tak, że wszyscy, co zamieszkiwali Azję - Żydzi i Grecy - usłyszeli słowo Pana Jezusa.

¹¹ Lecz też przez ręce Pawła Bóg czynił niespotykane przejawy mocy; ¹² tak, że również na chorujących były nakładane chustki lub przepaski z jego skóry i były usuwane od nich choroby, ale i wychodziły z nich złe duchy. ¹³ A niektórzy, co chodzili wokół żydowskich zaklinaczy duchów, próbowali wzywać Imię Pana Jezusa nad tymi, którzy mieli złe duchy, mówiąc: Zaklinam was Jezusem, którego głosi Paweł. ¹⁴ Było też siedmiu synów pewnego Żyda, przedniego kapłana Skewasa, którzy to czynili. ¹⁵ Zaś zły duch, odpowiadając, rzekł: Wiem o Jezusie i znam Pawła, ale kim wy jesteście? ¹⁶ Zatem ten człowiek, w którym był zły duch, zastosował w stosunku do nich siłę, rzucił się na nich i ich zwyciężył; tak, że nadzy i poranieni uciekli z owego domu. ¹⁷ A stało się to wiadome wszystkim Żydom i Grekom zamieszkującym Efez, więc przypadł strach na nich wszystkich oraz rosło w sławę Imię Pana Jezusa. ¹⁸ Lecz także przychodziło wielu wierzących, wysławiając Pana i oznajmiając ich działalność. ¹⁹ Zaś liczni ludzie zajęci bezużytecznymi * sprawami, znieśli księgi i je palili przed wszystkimi. Zliczyli też ich cenę oraz dowiedzieli się, że warte są pięćdziesiąt tysięcy sztuk srebra. ²⁰ Tak wzrastało na sile oraz miało moc słowo Pana.

²¹ A gdy zostało to wypełnione, Paweł postanowił w Duchu, aby pójść do Jerozolimy, przechodząc Macedonię i Achaję; i powiedział: Po moim pojawieniu się tam, trzeba mi także Rzym zobaczyć. ²² I wysłał do Macedonii dwóch, którzy mu służyli - Tymoteusza i Erasta, a sam zatrzymał swój czas dla Azji.

²³ A około tego okresu powstał niemały zamęt co do nauki *. ²⁴ Bowiem pewien mincarz *, imieniem Demetriusz, robiąc srebrne świątynie Artemidy - dostarczał niemały zarobek rzemieślnikom. ²⁵ Zatem zebrał ich razem, a także podobnych pracowników i powiedział: Mężowie! Wiecie, że z tego zarobku jest nasz dobrobyt. ²⁶ A widzicie i słyszycie, że ten Paweł przekonał oraz nakłonił liczny tłum - nie tylko z Efezu, ale prawie z całej Azji -  mówiąc, że nie ci, co powstają przez ręce są bogami. ²⁷ Ale nie tylko ta sprawa jest naszym zagrożeniem, aż do pozbawienia wartości; lecz również za nic ma być uważana świątynia wielkiej bogini Artemidy, i ma zostać odarta ze swej wielkości ta, którą czci cała Azja oraz zamieszkała ziemia. ²⁸ A kiedy to usłyszeli, byli pełni gniewu i krzyczeli, mówiąc: Wielka jest Artemida Efezjan. ²⁹ Zatem miasto było pełne zamętu. Jednomyślnie pędzili też do teatru, porwawszy Macedończyków - Gajusa i Artstarcha, towarzyszy podróży Pawła. ³⁰ Zaś gdy Paweł chciał wyjść do mieszkańców, uczniowie mu nie pozwalali. ³¹ A i niektórzy z azjarchów *, będąc mu przyjaciółmi, posłali do niego oraz go prosili, aby sam nie wychodził ** do teatru. ³² I doprawdy, jedni coś drugim krzyczeli, gdyż społeczność została doprowadzona do zamieszania oraz większość nie wiedziała z jakiego powodu się zeszli. ³³ Ale z tłumu wywlekli Aleksandra, ponieważ wypchnęli go Żydzi. A Aleksander skinął ręką, gdyż chciał przemówić do ludu w swej obronie. ³⁴ Ale kiedy poznali, że jest Żydem, mniej więcej przez dwie godziny pojawił się jeden głos od wszystkich, a wołali: Wielką jest Artemida Efezjan. ³⁵ Zaś sekretarz powstrzymał tłum oraz mówi: Mężowie Efezjanie, jakże to! Czy jest ktoś z ludzi, co nie wie, że miasto Efezjan zostało opiekunem świątyni wielkiej bogini Artemidy i wizerunku, który spadł z nieba *? ³⁶ Zatem słuszne jest - w świetle tych istniejących oraz niezaprzeczalnych faktów - abyście byli powściągniętymi i niczego porywczo nie działali. ³⁷ Bowiem przyprowadziliście tych mężów - ani nie świętokradców *, ani nie bluźnierców naszej bogini. ³⁸ Jeśli zatem Demetriusz oraz ci, razem z nim rzemieślnicy, mają przeciwko komuś sprawę, niech zostaną pozwani przed sądy rynkowe. Są także prokonsulowie - oskarżajcie więc jedni drugich. ³⁹ Ale jeśli czegoś ponadto szukacie - zostanie to wyjaśnione w zgromadzeniu, które trzyma się prawa. ⁴⁰ Ponieważ się narażamy, że zostaniemy oskarżonymi w sprawie dzisiejszych rozruchów. Gdyż nie ma żadnej przyczyny, wobec której będziemy mogli zdać sprawę odnośnie tego skupiska. To powiedział oraz rozwiązał zgromadzenie.

 

 *19,6 także: mową, dialektem

 *19,19 rzeczownikowo: zabobonami, magią

 *19,23 także: drogi

 *19,24 kujący w srebrze, wybijający pieniądze

 *19,31 wysokich urzędników rzymskiej prowincji - Azji

**19,31 dosłownie: by nie wydawał samego siebie

 *18,35 także: spadł od Zeusa

 *19,37 czyli: okradających świątynię

 

20. Zaś kiedy zamęt się uciszył, Paweł wezwał uczniów, pożegnał się oraz wyszedł, by iść do Macedonii. ² A gdy przeszedł tamte tereny i zachęcił ich licznym słowem - przybył do Grecji. ³ Ale działał trzy miesiące, ponieważ na skutek Żydów powstała przeciwko niemu zmowa. Więc zamierzał wypłynąć do Syrii. Nadto pojawił się zamiar, by powrócić wzdłuż Macedonii. ⁴ Zaś do Azji towarzyszył mu Berianin * Sopater, a z Tesalonejczyków: Artstarchus, Sekundus, Gajus Debrejczyk i Tymoteusz; ⁵ oraz Azjaci: Tychikus i Trofimus. Lecz oni poszli najpierw i oczekiwali nas w Troadzie. ⁶ Zaś my, po Dniach Przaśników, odpłynęliśmy z Filipii, i w ciągu pięciu dni przybiliśmy do nich, do Troady, gdzie mieszkaliśmy siedem dni.

⁷ A w pierwszym dniu tygodnia *, kiedy uczniowie się zebrali, aby połamać chleb, Paweł im wykładał, zamierzając wyruszyć nazajutrz. Ale przeciągnął mowę aż do północy. ⁸ Lecz w górnej sali, gdzie byliśmy zebrani, było wiele lamp. ⁹ Zaś pewien młodzieniec, który siedział w oknie - imieniem Eutychus, kiedy Paweł przez dłużej wykładał, zmorzony głębokim snem, z trzeciego piętra spadł na dół i został dźwignięty martwy. ¹⁰ Ale Paweł zszedł, przypadł do niego, objął go i powiedział: Nie bądźcie niespokojni, bo jest w nim jego dusza *. ¹¹ Zaś kiedy wszedł - połamał chleb i zjadł, oraz przez dość duży czas przemawiał aż do brzasku. Tak wyruszył. ¹² A chłopca przyprowadzili żywego, więc zostali niezmiernie pobudzeni.

¹³ Zaś my przyszliśmy wcześnie na statek oraz wypłynęliśmy do Assos *, zamierzając zabrać stamtąd Pawła. Bo ^TR tak to sobie zorganizował, a sam zamierzał iść pieszo. ¹⁴ A po spotkaniu z nami w Assos, wzięliśmy go i wyruszyliśmy do Mityleny *. ¹⁵ Zaś gdy stamtąd odpłynęliśmy, następnego dnia dotarliśmy naprzeciwko Chios *, zaś kolejnego przypłynęliśmy na Samos **, i zamieszkaliśmy w Trogillum; a nazajutrz przybyliśmy do Miletu ***. ¹⁶ Gdyż Paweł rozstrzygnął, by minąć Efez, ponieważ się spieszył. Aby mu się nie zdarzyło przeciągnąć czasu w Azji i by - o ile to ^TR było możliwe - pojawić się w dniu Pięćdziesiątnicy dla Jerozolimy.

¹⁷ Zaś z Miletu posłał do Efezu i przywołał do siebie starszych zgromadzenia wybranych. ¹⁸ A kiedy do niego przybyli, powiedział im: Wy wiecie od pierwszego dnia, od którego przybyłem do Azji, jak cały czas byłem z wami, ¹⁹ służąc Panu z całą pokorą. Nieraz także pośród łez i doświadczeń, zdarzających mi się między zmowami Żydów. ²⁰ Ucząc publicznie i po domach, nie unikałem niczego ze spraw, które są pożytecznymi, bym ich wam nie oznajmił; ²¹ zaświadczając Żydom i Grekom względem skruchy przed Bogiem oraz wiary * co do naszego Pana, Jezusa Chrystusa. ²² Więc oto teraz, będąc związany Duchem - jadę do Jerozolimy, nie znając tych rzeczy, które w niej mają mi się przydarzyć. ²³ Z wyjątkiem tego, że Duch Święty zaświadcza mi po mieście, mówiąc, że czekają mnie pęta i uciski. ²⁴ Ale nie stworzyłem sobie żadnej zasady oraz nie jest mi cenne moje życie, byle z radością wypełnić mój bieg i służbę, którą otrzymałem od Pana Jezusa, zaświadczając Dobrej Nowinie łaski Boga.

²⁵ Oto teraz ja wiem, że wy wszyscy, między których dotarłem, ogłaszając Królestwo Boga, już więcej mojego oblicza nie zobaczycie. ²⁶ Dlatego wam świadczę w dniu dzisiejszym, że jestem czysty od krwi * wszystkich. ²⁷ Gdyż nie chroniłem siebie, aby wam nie oznajmić całego planu * Boga. ²⁸ Zajmijcie się sami sobą i całą trzodą, w której Duch Święty ustanowił was doglądającymi *, aby paść zgromadzenie wybranych Boga, które nabył dla siebie poprzez szczególną ** krew. ²⁹ Bo ja to wiem, że po moim odejściu wejdą do was gwałtowne * wilki, nie oszczędzając ** trzody. ³⁰ Także z powodu was samych powstaną mężowie, którzy będą mówili wykrzywione * nauki, by pociągnąć za sobą uczniów. ³¹ Dlatego czuwajcie, przypominając sobie, że przez trzy lata, dniem i nocą, nie przestałem ze łzami ostrzegać każdego jednego. ³² A teraz, bracia, powierzam was Bogu oraz słowu Jego łaski, mogącemu zbudować oraz dać wam dziedzictwo między wszystkimi, którzy zostali uświęceni. ³³ Nikogo srebra, złota, czy też odzieży nie pożądałem. ³⁴ Sami wiecie, że te ręce pełniły służbę mym potrzebom oraz tych, którzy byli ze mną. ³⁵ Wszystkim wam przekazałem, że pracując, trzeba pomagać tym, co są w potrzebie, lecz także pamiętać o słowach Pana Jezusa, że on powiedział: Błogosławione jest raczej dawać niż brać.

³⁶ To powiedział oraz uklęknął na swe kolana i razem z nimi wszystkimi się pomodlił. ³⁷ Ale powstał wielki płacz wszystkich braci. I przypadli do szyi Pawła oraz go całowali; ³⁸ najbardziej smucąc się z powodu słowa, które powiedział, że już więcej nie będą oglądali jego oblicza. Po czym odprowadzili go do okrętu.

 

*20,4 czyli: mieszkaniec Berei

*20,7 szabatu; co znaczy także: tygodnia

*20,10 także: życie, siła ożywiająca

*20,13 miasto w Mizji, prowincji Azji Mniejszej

*20,14 miasto na wyspie Lesbos, na morzu Egejskim

*20,15 wyspa na morzu Egejskim

**20,15 wyspa na morzu Egejskim

***20,15 miasto nadmorskie w Jonii

*20,21 także: ufności

*20,26 także: zabójstwa

*20,27 także: zamysłu, postanowienia

*20,28 gr. episkopos

**20,28 także: odrębną, własną

*20,29 także: silne, bezwzględne, ciężkie do zniesienia, przykre, bolesne

**20,29 także: nie litując się, nie miłując, nie przepuszczając

*20,30 także: wykręcone, zepsute, odwrócone, odwiedzione

 

21. A gdy zdarzyło się nam wypłynąć, zostaliśmy od nich oddzieleni i jadąc prosto, przybyliśmy na Kos *, a następnie na Rodos **, i stamtąd do Patary ***. ² Potem znaleźliśmy okręt przeprawiający się do Fenicji *, wsiedliśmy na niego oraz wypłynęliśmy. ³ A kiedy pojawiliśmy się blisko Cypru, zostawiliśmy go z lewej strony, płynąc do Syrii i przybiliśmy do Tyru, bo tam okręt ^TR wyładowywał ładunek. ⁴ Więc znaleźliśmy uczniów, którzy przez Ducha mówili Pawłowi, by nie wchodził do Jerozolimy oraz zamieszkaliśmy tam siedem dni. ⁵ Ale kiedy się dokonało, że ^TR wypełniliśmy te dni, wyszliśmy oraz poszliśmy, a wszyscy odprowadzali nas aż poza miasto, razem z kobietami i dziećmi. Zaś na plaży zgięliśmy kolana i się pomodliliśmy. ⁶ Pożegnaliśmy też jedni drugich oraz weszliśmy na okręt, a tamci wrócili do swoich.

⁷ Zaś my, po przebyciu żeglugi z Tyru, przybyliśmy do Ptolemaidy *, i po pozdrowieniu braci, pozostaliśmy u nich jeden dzień. ⁸ A nazajutrz, gdy wyszliśmy za Pawłem, przyszliśmy do Cezarei i weszliśmy do domu Filipa - ewangelisty, który był z siedmiu *; więc zostaliśmy u niego. ⁹ Miał on cztery córki, prorokujące panny. ¹⁰ A kiedy pozostaliśmy więcej dni, z Judei zszedł pewien prorok, imieniem Agabus. ¹¹ Więc przyszedł do nas, wziął pas Pawła, związał swoje ręce i nogi, oraz powiedział: Te słowa mówi Duch Święty: Męża, którego jest ten pas, tak zwiążą Żydzi w Jerozolimie i wydadzą go w ręce poganom. ¹² A gdy to usłyszeliśmy, prosiliśmy my, lecz także i miejscowi, by on nie wchodził do Jerozolimy. ¹³ Wtedy Paweł odpowiedział: Co czynicie, płacząc i łamiąc moje serce? Bowiem ja nie tylko zostanę związany, ale w Jerozolimie mam też chętnie umrzeć dla Imienia Pana Jezusa. ¹⁴ A kiedy nie dał się on przekonać, uspokoiliśmy się, mówiąc: Niech się dzieje wola Pana.

¹⁵ Zaś po tych dniach, spakowaliśmy się i poszliśmy do Jerozolimy. ¹⁶ A razem z nami przyszli uczniowie z Cezarei, prowadząc pewnego Cypryjczyka, starego ucznia Mnazona, u którego mieliśmy zostać ugoszczeni.

¹⁷ A gdy się pojawiliśmy w Jerozolimie, bracia przyjęli nas z radością. ¹⁸ Zaś nazajutrz, Paweł wstąpił z nami do Jakóba, lecz także przybyli wszyscy starsi. ¹⁹ Zatem ich pozdrowił oraz w jednym czasie opowiedział wszystko, co Bóg uczynił przez jego służbę wśród pogan. ²⁰ Kiedy to usłyszeli, oddali chwałę Panu, lecz także mu powiedzieli: Widzisz bracie, jak jest wielka, jak niezliczona ilość tych, co uwierzyli wśród Żydów - ale wszyscy są zwolennikami Prawa. ²¹ Zaś o tobie zostali poinformowani, że u pogan nauczasz wszystkich Żydów odstępstwa od Mojżesza, mówiąc, by nie obrzezywali ^TR dzieci oraz nie żyli * według obyczajów. ²² Zatem, co jest? Zapewne zejdzie się lud, kiedy usłyszą, że przyszedłeś. ²³ Uczyń to, co ci mówimy: Są wśród nas czterej mężowie, co mają względem siebie ślub. ²⁴ Tych przyjmij, oczyść się razem z nimi; ponieś koszty, aby ogolić sobie głowę - a wszyscy się przekonają, że to, w czym zostali o tobie pouczeni jest niczym; ale, że przestrzegając Prawa, sam się posuwasz w szeregu. ²⁵ Zaś co do wierzących pogan - myśmy rozstrzygnęli * i ich zawiadomili, by żadnego takiego nakazu nie przestrzegali, tylko wystrzegali się ofiar dla wizerunków, krwi, uduszonego i nierządu. ²⁶ Wtedy Paweł przyjął tych mężów, a następnego dnia został oczyszczony i razem z nimi wszedł do Świątyni, oznajmiając wypełnienie dni oczyszczenia, aż do czasu, gdy za każdego z nich zostanie złożona ofiara.

²⁷ Zaś kiedy miało się wypełnić siedem dni, Żydzi z Azji zobaczyli go w Świątyni, wzburzyli cały tłum oraz narzucili na niego ręce, ²⁸ wołając: Mężowie Israelici, przychodźcie z pomocą! To jest człowiek, który wszystkich wszędzie naucza przeciw ludowi, Prawu oraz temu miejscu. Ale też Greków wprowadził do Świątyni oraz splugawił to święte miejsce. ²⁹ Gdyż wcześniej się zdarzyło, że w mieście widzieli z nim Trofima Efezjańczyka, o którym uważali, że Paweł go wprowadził do Świątyni. ³⁰ Lecz także zostało poruszone całe miasto i zrobiło się zbiegowisko ludu. Chwycili Pawła, wyciągnęli go na zewnątrz Świątyni oraz zaraz zamknięto drzwi. ³¹ A kiedy żądali by go zabić, poszła wiadomość do tysiącznika * kohorty, że została wzburzona cała Jerozolima. ³² Ten natychmiast przyjął żołnierzy i setników i do nich zszedł; a oni jak zobaczyli tysiącznika oraz żołnierzy, przestali bić Pawła. ³³ Wtedy tysiącznik się zbliżył, chwycił go i kazał go związać dwoma łańcuchami. Pytał się także kim jest oraz co mu się zdarzyło zrobić? ³⁴ Ale różni różnie coś wykrzykiwali w tłumie; zaś on, z powodu zamętu, nie mógł się dowiedzieć czegoś pewnego. Więc rozkazał, aby go prowadzić do kwatery. ³⁵ A kiedy był przed schodami, z powodu przemocy tłumu przydarzyło się, że był on niesiony przez żołnierzy. ³⁶ Bowiem towarzyszyła im rzesza ludu, wołając: Zgładź go.

³⁷ Zaś Paweł, kiedy miał zostać wprowadzony do kwatery, mówi tysiącznikowi: Czy wolno mi coś powiedzieć do ciebie? A ten rzekł: Rozumiesz grecki? ³⁸ Zatem ty nie jesteś Egipcjaninem, który przed tymi dniami wzburzył i wyprowadził na pustkowie cztery tysiące mężów - rozbójników? ³⁹ Zaś Paweł powiedział: Ja jestem człowiek żydowski, Tarsyjczyk z Cylicji, obywatel miasta nie bez znaczenia; ale proszę cię, pozwól mi coś powiedzieć do ludu. ⁴⁰ A kiedy on pozwolił, Paweł stanął na schodach i skinął ręką ludowi. Zaś gdy nastało wielkie milczenie, przemówił hebrajskim językiem, powiadając:

 

*21,1 mała wyspa na morzu Egejskim

**21,1 wyspa na morzu Egejskim, u wybrzeży Licji w Azji Mniejszej

***21,1 miasto nadmorskie w Licji

*21,2 rejon na północ od Israela

*21,7 miasto portowe na północy Israela, obecnie Akko.

*21,8 patrz: Dokonania Apostołów 6,5

*21,21 także: zachowywali się

*21,25 także: postanowili

*21,31 dowódcy 1000-ca żołnierzy

 

22. Mężowie, bracia i ojcowie! Posłuchajcie teraz mojej obrony względem was. ² A kiedy usłyszeli, że przemawia do nich hebrajskim językiem, bardziej okazali spokój. Więc powiedział: ³ Ja jestem mężem żydowskim, który się urodził w Tarsie Cylicji, zaś wychował w tym mieście, u nóg Gamaliela. Zatem wykształconym w zgodzie z dokładnością ojczystego Prawa oraz będącym gorliwym wielbicielem Boga, jak wy wszyscy dzisiaj jesteście. ⁴ Nadto tym, co prześladował tę naukę * aż do śmierci, wiążąc oraz wydając do więzień mężczyzn i kobiety, ⁵ na co jest mi świadkiem arcykapłan oraz cała starszyzna. Od nich wziąłem listy do braci i wyruszyłem do Damaszku, by tych, co tam będą - związać i przyprowadzić do Jerozolimy, aby zostali ukarani.

⁶ Zaś kiedy wyruszyłem i koło południa zbliżałem się do Damaszku, zdarzyło mi się, że nagle, z nieba, wokół, ogarnęło mnie blaskiem wielkie światło. ⁷ Także upadłem na ziemię i usłyszałem mówiący mi głos: Saulu, Saulu, czemu mnie prześladujesz? ⁸ A ja odpowiedziałem: Kim jesteś, Panie? Zatem do mnie powiedział: Ja jestem Jezusem Nazarejczykiem, którego ty prześladujesz. ⁹ Zaś ci, co ze mną byli, widzieli światło i byli przestraszeni - ale głosu, który mi mówił nie słyszeli. ¹⁰ Więc powiedziałem: Co mam czynić, Panie? Zaś Pan do mnie rzekł: Wstań i idź do Damaszku, a tam ci zostanie powiedziane o wszystkim, co ci ustanowiono by uczynić. ¹¹ A ponieważ od blasku tego światła nic nie widziałem, byłem prowadzony za rękę przez tych, co mi towarzyszyli w podróży, i tak przyszedłem do Damaszku. ¹² A niejaki Ananiasz, pobożny mąż według Prawa, który ma świadectwo od wszystkich mieszkających tam Żydów, ¹³ przyszedł do mnie, stanął obok i mi powiedział: Saulu, bracie, przejrzyj. Zatem ja patrzałem na niego od tej godziny. ¹⁴ Ale powiedział: Bóg naszych przodków wybrał ciebie, byś poznał Jego wolę, zobaczył Sprawiedliwego oraz usłyszał głos z Jego ust. ¹⁵ Gdyż względem wszystkich ludzi będziesz Mu świadkiem tych rzeczy, co zobaczyłeś * i usłyszałeś. ¹⁶ Zatem dlaczego teraz zwlekasz? Wstań, ochrzcij się i wzywając Imienia Pana, zmyj z siebie twoje grzechy.

¹⁷ A gdy wróciłem do Jerozolimy oraz modliłem się w Świątyni, zdarzyło mi się, że byłem w ekstazie. ¹⁸ I zobaczyłem Go, jak mi mówi: Gorliwie się staraj; wyjdź też pospiesznie z Jerozolimy, ponieważ nie przyjmą twojego świadectwa o mnie. ¹⁹ A ja odpowiedziałem: Panie, oni wiedzą, że ja byłem tym, co wierzących w Ciebie wtrącał do więzienia oraz bił po bóżnicach. ²⁰ Także kiedy została wylana krew Szczepana, Twojego świadka, i ja stałem obok, wyrażałem zgodę by go zabić oraz pilnowałem szat tych, którzy go zabijali. ²¹ I do mnie powiedział: Idź, gdyż ja cię wyślę daleko, do pogan. ²² Więc słuchali go aż do tego słowa, po czym podnieśli swój głos, mówiąc: Usuń takiego z ziemi, bo nie jest słuszne, że on żyje. ²³ Lecz kiedy oni wołali, rzucali szaty oraz ciskali pyłem na powietrze, ²⁴ tysiącznik nakazał wprowadzić go do obozu. Powiedział też, aby go batogami badać na torturach, oraz poznać, z jakiego powodu mu tak wykrzykują. ²⁵ Zaś kiedy go przywiązali rzemieniami, Paweł powiedział do stojącego setnika: Czy wolno wam batożyć człowieka - Rzymianina i to nawet niesądzonego? ²⁶ A setnik gdy to usłyszał, podszedł i oznajmił tysiącznikowi, mówiąc: Uważaj, co zamierzasz czynić, gdyż ten człowiek jest Rzymianinem. ²⁷ Zaś tysiącznik podszedł i mu powiedział: Powiedz mi, czy ty jesteś Rzymianinem? Więc rzekł: Tak. ²⁸ A tysiącznik odpowiedział: Ja to prawo obywatelskie nabyłem za wielką sumę. Zaś Paweł powiedział: A ja zostałem tak urodzony. ²⁹ Więc zaraz odstąpili od niego ci, co zamierzali go przesłuchiwać; a tysiącznik zaczął się bać bo poznał, że jest Rzymianinem i że zdarzyło się go związać.

³⁰ Zaś nazajutrz, chcąc niezawodnie poznać o co został oskarżony przez Żydów, uwolnił go z pęt oraz kazał się zejść arcykapłanom i całemu ich Sanhedrynowi. Sprowadził także Pawła oraz postawił go przed nimi.

 

*22,4 także: drogę

*22,15 czas teraźniejszy, dokonany

 

23. Zaś Paweł przypatrzył się Sanhedrynowi i powiedział: Mężowie, bracia! Ja, pośród obywateli, żyłem dla Boga całym dobrym * sumieniem aż do tego dnia. ² Zaś arcykapłan Ananiasz nakazał tym, co przy nim stali, uderzyć go w pysk. ³ Wtedy Paweł powiedział do niego: Bóg cię zamierza uderzyć, ściano pobielona. Ty siedzisz, sądząc mnie według Prawa, a wbrew Prawu nakazujesz, bym ja był bity? ⁴ Ale stojący obok powiedzieli: Wymyślasz arcykapłanowi Boga? ⁵ Więc Paweł powiedział: Nie wiedziałem, bracia, że jest arcykapłanem; bowiem napisano: O przełożonym twojego ludu nie powiesz źle. II Mojżesza 22,28

⁶ Lecz Paweł poznał, że jedna część jest z saduceuszy, a druga z faryzeuszy, więc krzyczał w Sanhedrynie: Mężowie, bracia! Ja jestem faryzeuszem, synem faryzeuszów; ja jestem sądzony za nadzieję oraz wskrzeszenie martwych. ⁷ Zaś kiedy on to powiedział, powstała kłótnia faryzeuszy z saduceuszami, zatem rzesza została  rozłamana. ⁸ Bowiem saduceusze mówią, że nie istnieje wskrzeszenie, ani anioł, ani Duch; zaś faryzeusze uznają jedno i drugie. ⁹ Więc powstał wielki wrzask; lecz także część uczonych w Piśmie faryzeuszów wstała i upierała się, mówiąc: Nie znajdujemy niczego złego w tym człowieku; a jeśli Duch mu powiedział, albo anioł - nie walczmy przeciwko Bogu. ¹⁰ Zaś gdy stała się wielka kłótnia, tysiącznik obawiając się, by Paweł nie został przez nich rozszarpany, rozkazał wojsku zejść na dół, porwać go z ich środka oraz prowadzić do obozu. ¹¹ Ale następnej nocy stanął przy nim Pan i powiedział: Bądź dobrej myśli, Pawle, bo jak dałeś o mnie świadectwo w Jerozolimie, tak ci trzeba zaświadczyć i w Rzymie.

¹² Zaś kiedy stał się dzień, pewni Żydzi uczynili zbiorowisko oraz zaklęli samych siebie, mówiąc, że nie będą ani jeść, ani pić, aż do kiedy nie zabiją Pawła. ¹³ A było więcej niż czterdziestu tych, co uczynili to sprzysiężenie. ¹⁴ Potem ^TR zajęli się arcykapłanami oraz starszymi i powiedzieli: Zaklęliśmy zaklęciem samych siebie, że niczego nie skosztujemy, póki nie zabijemy Pawła. ¹⁵ Więc teraz wy, razem z Sanhedrynem objaśnijcie tysiącznikowi, by go jutro do was sprowadził - bowiem chcecie dokładniej rozpoznać tą, wokół niego sprawę. A my, zanim on się zbliży, jesteśmy gotowi go zabić. ¹⁶ Zaś kiedy syn siostry Pawła usłyszał o zasadzce, przybył, wszedł do obozu oraz oznajmił to Pawłowi. ¹⁷ A Paweł zawołał do siebie jednego setnika i powiedział: Odprowadź tego młodzieńca do tysiącznika, gdyż ma mu coś oznajmić. ¹⁸ Więc ten go wziął, poprowadził do tysiącznika i mówi: Przywołał mnie do siebie więzień Paweł oraz poprosił, bym przyprowadził do ciebie tego młodzieńca, który ma ci coś powiedzieć. ¹⁹ Zaś tysiącznik chwycił jego rękę, wycofał się na odrębny teren, i się pytał: Co to jest, co mi masz oznajmić? ²⁰ Więc powiedział: Żydzi postanowili cię poprosić, abyś jutro sprowadził Pawła do Sanhedrynu, bo zamierzają coś dokładniej się o nim dowiedzieć. ²¹ Zatem ty, nie daj się im namówić, gdyż więcej niż czterdziestu z tych mężów przygotowuje zasadzkę. To są ci, którzy zaklęli samych siebie, że ani nie zjedzą, ani nie wypiją, aż do kiedy go nie zabiją. A teraz są przygotowani i czekają na nakaz od ciebie. ²² Więc tysiącznik odesłał młodzieńca, rozkazując, aby nikomu nie wygadał, że to wobec niego oznajmił.

²³ Nadto przywołał do siebie jakichś dwóch setników i powiedział: Od trzeciej godziny nocy przygotujcie dwustu żołnierzy, siedemdziesięciu jeźdźców oraz dwustu włóczników, aby mogli pójść do Cezarei. ²⁴ Lecz także ustawcie bydlęta, by wsadzić na nie Pawła oraz bezpiecznie go dostarczyć do namiestnika Feliksa.

²⁵ Napisał też list, który miał taką formę: ²⁶ Klaudiusz Lizjasz życzy zdrowia czcigodnemu namiestnikowi Feliksowi! ²⁷ Do tego męża, pojmanego przez Żydów i mającego być przez nich zabitym, zbliżyłem się z wojskiem oraz uwolniłem ^TR, kiedy się dowiedziałem, że jest Rzymianinem. ²⁸ Lecz także pragnąc poznać przyczynę przez którą go oskarżali, sprowadziłem ich do Sanhedrynu. ²⁹ To znalazłem, że oskarżają go o kwestie sporne ich Prawa, ale nie mają żadnego oskarżenia godnego śmierci lub pęt. ³⁰ A kiedy została mi wyjawiona zmowa, którą Żydzi mieli zamiar uczynić względem tego męża, natychmiast posłałem go do ciebie oraz poleciłem oskarżycielom, by przed tobą mówili przeciw niemu. Bądź zdrowy!

³¹ Więc żołnierze, według wydanego im rozkazu, wzięli Pawła i przez noc poprowadzili go do Antypatrydy *. ³² Zaś nazajutrz zostawili jeźdźców, aby wrócili do obozu i razem z nim odeszli. ³³ Potem ^TR weszli do Cezarei, oddali list namiestnikowi oraz pozostawili przy nim i Pawła. ³⁴ A namiestnik przeczytał list oraz zaczął się dopytywać z jakiej jest prowincji. A gdy się dowiedział, że z Cylicji, ³⁵ powiedział: Przesłucham cię, kiedy przybędą twoi oskarżyciele. Lecz także rozkazał, by go strzec w pretorium Heroda.

 

*23,1 także: odpowiednim, prawym, szlachetnym

*23,31 miasto pomiędzy Joppą, a Cezareą

 

24. Zaś po pięciu dniach zszedł arcykapłan Ananiasz wraz z pewnymi starszymi i mówcą Tertullosem, oraz pokazali się namiestnikowi z powodu Pawła. ² A kiedy został pozwany, zaczął go Tertullos oskarżać, mówiąc: ³ Z twojego powodu, dostojny Feliksie, dostąpiliśmy wielkiego pokoju oraz reform, które - na wszelki sposób - zdarzyły się temu ludowi z powodu twojej troski. Zawsze i wszędzie uznajemy to z całą wdzięcznością. ⁴ Ale by cię nie zatrzymywać przez dłużej, proszę abyś nas krótko posłuchał w swej zacności. ⁵ Bowiem znaleźliśmy tego męża - niebezpiecznego * oraz wszczynającego rozruchy na zamieszkałej ziemi pomiędzy wszystkimi Żydami - lecz także przywódcę sekty ** nazarejczyków, ⁶ który nawet Świątynię próbował sprofanować. Jego pojmali i chcieli sądzić według naszego Prawa. ⁷ Lecz z wielką siłą przyszedł tysiącznik Lizjasz oraz zabrał go z naszych rąk, ⁸ a tym, co go oskarżali polecił iść do ciebie. Od niego - prowadząc śledztwo - sam się będziesz mógł dowiedzieć o tych wszystkich rzeczach, o które my go oskarżamy. ⁹ A zgadzali się z tym też Żydzi, zapewniając, że tak się mają te sprawy.

¹⁰ Lecz także Paweł, gdy mu namiestnik skinął, by mówił, zaczął odpowiadać: Wiedząc, że od wielu lat ty jesteś sędzią tego ludu, bronię się względem mnie z dobrą myślą. ^{11 TR} Możesz się dowiedzieć, że nie są ^TR większe od dwunastu dni, od których wszedłem do Jerozolimy, by złożyć hołd Bogu. ¹² Nie znaleźli mnie też w Świątyni, gadającego przeciwko komuś, lub wywołującego bunt w bóżnicach, czy po mieście. ¹³ Ani nie mogą ci udowodnić tych rzeczy, co do których mnie teraz oskarżają. ¹⁴  Ale to ci wyznaję, że służę tylko ojczystemu Bogu według drogi *, którą oni nazywają sektą; wierząc we wszystko przedstawione przez Prawo i Proroków. ¹⁵ Mam też nadzieję względem Boga - którą i oni sami uznają - że ma być zbudzenie * zmarłych, sprawiedliwych, lecz i niesprawiedliwych. ¹⁶ Staram się w tym przez wszystko, abym miał niegorszącą * świadomość ** przed Bogiem i ludźmi. ¹⁷ Także od wielu lat przybywałem do mego ludu, by czynić jałmużny i dobrodziejstwa. ¹⁸ W tym czasie znaleźli mnie w Świątyni - nie z tłumem, ani z zamętem, lecz będącego oczyszczonym - niektórzy Żydzi z Azji. ¹⁹ Ci, co mieli stanąć przed tobą i oskarżać, jeśli coś mają przeciw mnie. ²⁰ Albo tamci niech sami powiedzą, jeśli znaleźli jakiś występek *, gdy ^TR stanąłem przed Sanhedrynem. ²¹ Oprócz tego jednego zdania, które wykrzyczałem stojąc wśród nich: Ja dziś jestem przed wami sądzony odnośnie powstania umarłych.

²² A Feliks, gdy to usłyszał, chcąc dokładnie poznać te nauki, kazał im przyjść później, mówiąc: Kiedy zejdzie tysiącznik Lizjasz, rozpoznam w waszych sprawach. ²³ Rozkazał też setnikowi, by Paweł był strzeżony, lecz także aby miał odpoczynek i by nikomu z jego bliskich nie zabraniać mu usługiwać, czy przychodzić.

²⁴ Zaś po kilku dniach przybył Feliks wraz ze swą żoną Druzyllą, która była Żydówką, wezwał Pawła oraz go wysłuchał względem wiary w Jezusa Chrystusa. ²⁵ A kiedy on wykładał odnośnie sprawiedliwości, panowania nad sobą oraz przyszłego sądu * - Feliks, będąc napełniony bojaźnią, odpowiedział: Uważam, że teraz idź, a gdy będę miał sposobność, przywołam cię z powrotem. ²⁶ Równocześnie miał nadzieję, że przez Pawła zostaną mu dane pieniądze, aby go wypuścił; dlatego też z nim rozmawiał, częściej go wzywając.

²⁷ Ale po wypełnieniu dwóch lat, Feliks otrzymał następcę - Porcjusza Festusa; a chcąc zdobyć przychylność Żydów, Feliks zostawił Pawła uwięzionym.

 

*24,5 także: zaraźliwego

**24,5 także: stronnictwa, odłamu

*24,14 także: nauki

*24,15 także: powstanie

*24,16 także: nie potykającą się, nie powodującą czyjegoś upadku

**24,16 także: sumienie

*24,20 także: niesprawiedliwy czyn

*24,25 także: oceny, potępieniu, skazaniu

 

25. Zatem Festus, gdy wjechał do prowincji, po trzech dniach wszedł z Cezarei do Jerozolimy. ² Także pokazali mu się przedniejsi kapłani oraz pierwsi z Żydów i prosili go odnośnie Pawła, ³ by go wezwał do Jerozolimy. Żądali w stosunku do niego łaski, aby zrobić zasadzkę i zabić go na drodze. ⁴ Więc Festus odpowiedział, że Paweł jest strzeżony w Cezarei, a on sam zamierza wyjść w pośpiechu. ⁵ Zatem ci, między wami – mówi, którzy są zdatni, jeśli jest coś niegodziwego w tym mężu, niech razem zejdą oraz go oskarżają.

⁶ A kiedy spędził wśród nich nie więcej niż dziesięć dni, zszedł do Cezarei, usiadł nazajutrz na trybunie i rozkazał, by został przyprowadzony Paweł. ⁷ Zaś gdy on przybył, stanęli wokół niego Żydzi, co zeszli z Jerozolimy, kierując przeciwko Pawłowi liczne i ciężkie oskarżenia, których nie mogli dowieść. ⁸ Zaś on przemawiał w swojej obronie: Nic ^TR nie uchybiłem ani względem Prawa Żydów, ani względem Świątyni, ani względem cezara. ⁹ Ale Festus, chcąc Żydom ofiarować przychylność, odpowiedział Pawłowi, mówiąc: Chcesz wejść do Jerozolimy oraz tam zostać przede mną osądzony odnośnie tych spraw? ¹⁰ Zaś Paweł powiedział: Jestem postawiony przed trybuną cezara, gdzie należy mi być osądzonym. Żydom nie uczyniłem żadnej niesprawiedliwości, jak i ty słusznie oceniasz. ¹¹ A jeśli czynię niesprawiedliwość oraz dokonałem czegoś godnego śmierci, nie wymawiam się umrzeć. Ale jeśli nie istnieje nic z tych rzeczy, o które mnie oskarżają - nikt im nie może mnie wydać; odwołuję się do cezara. ¹² Wtedy Festus rozmówił się z radą i odpowiedział: Odwołałeś się do cezara - pójdziesz do cezara.

¹³ Zaś kiedy minęło kilka dni, przybyli do Cezarei: król Agryppa i Berynika - życzliwie witać Festusa. ¹⁴ A gdy byli tam wiele dni, Festus przedstawił królowi sprawę wynikłą z powodu Pawła, mówiąc: Jest tu zostawiony przez Feliksa pewien mąż, więzień, ¹⁵ co do którego - kiedy ^TR byłem w Jerozolimie - stawili się przedniejsi kapłani oraz starsi żydowscy, żądając przeciwko niemu wyroku. ¹⁶ W ich obecności odpowiedziałem, że nie jest rzymskim zwyczajem wydać jakiegoś człowieka na skazanie, zanim oskarżony nie miałby przed sobą oskarżycieli, lecz także nie otrzymał okazji obrony co do oskarżenia. ¹⁷ Zatem gdy się zeszli, nie spowodowałem żadnej zwłoki i nazajutrz zasiadłem na trybunie, rozkazując, by ten mąż został przyprowadzony. ¹⁸ Ale oskarżyciele, stojąc obok niego, żadnego oskarżenia nie wnieśli - z tych, których ja się spodziewałem - ¹⁹ lecz mieli wobec niego jakieś pytania * odnośnie swoich zabobonów  ** i  odnośnie jakiegoś umarłego Jezusa, o którym Paweł twierdzi, że żyje. ²⁰ Zaś ja pytałem - będąc w kłopocie odnośnie tych dociekań - czy chciałby iść do Jerozolimy oraz tam być sądzony odnoście tych spraw. ²¹ Ale gdy Paweł się odwołał, by został on zachowany do decyzji Czcigodnego *, rozkazałem go strzec aż do czasu, kiedy go wyślę do cezara. ²² A Agryppa powiedział do Festusa: Sam także chciałbym usłyszeć tego człowieka. Jutro go usłyszysz - mówi Festus.

²³ Zatem nazajutrz, gdy z wielką okazałością przyszedł Agryppa i Berenika, oraz razem z tysiącznikami i starszyzną miasta weszli do miejsca przesłuchań - Festus rozkazał, by został wprowadzony Paweł. ²⁴ I Festus mówi: Królu Agryppo oraz wszyscy mężowie obecni razem z nami! Widzicie tego, z powodu którego całe mnóstwo Żydów zwróciło się do mnie w Jerozolimie i tutaj, wołając, że nie jest słuszne, by on żył dłużej. ²⁵ Ale ja zrozumiałem, że nie uczynił on nic godnego śmierci. A ponieważ ^TR sam odwołał się do Czcigodnego, postanowiłem go posłać. ²⁶ Lecz nie mogę ^TR napisać panu czegoś o nim pewnego, dlatego wprowadziłem go najpierw przed was; a najbardziej przed ciebie, królu Agryppo, abym miał co napisać, gdy odbędzie się przesłuchanie. ²⁷ Bo wydaje mi się nierozumne, by wysyłając męża, nie wskazać przeciwko niemu oskarżenia.

 

*25,19 także: kwestie sporne

**25,19 także: bogobojności

*25,21 Augusta - tytuł cesarzy rzymskich

 

26. Zaś Agryppa powiedział do Pawła: Pozwala ci się mówić o sobie samym. Wtedy Paweł, wyciągnął rękę i przemówił w swojej obronie: ² Królu Agryppo! Wobec wszystkich spraw, o które jestem oskarżany przez Żydów, uznałem się za szczęśliwego, że dzisiaj mam się bronić przed tobą. ³ Gdyż ty jesteś największym znawcą wszystkich zwyczajów u Żydów, lecz także i kwestii spornych; dlatego cię proszę, abyś mnie cierpliwie wysłuchał. ⁴ A jaki był od młodości mój sposób życia pomiędzy moim ludem w Jerozolimie - znają wszyscy Żydzi, ⁵ co poznali mnie od początku. Gdyby tylko chcieli wydać świadectwo, że żyłem jako faryzeusz, według najdokładniejszego stronnictwa naszego kultu. ⁶ A teraz stoję sądzony z powodu nadziei obietnicy, która pojawiła się przodkom od Boga, ⁷ i ku której ma nadzieję dojść nasze dwanaście pokoleń, w zapale służąc Bogu dniem i nocą. Względem tej nadziei, królu Agryppo, jestem oskarżany przez Żydów. ⁸ Czemu u nas jest potępiane - jako niewiarygodne, że Bóg wskrzesza umarłych? ⁹ I ja dlatego uważałem, że powinienem zrobić wiele wrogich rzeczy przeciwko Imieniu Jezusa Nazareńskiego. ¹⁰ Co też w Jerozolimie uczyniłem, po czym wziąłem władzę od przedniejszych kapłanów oraz zamknąłem w więzieniach wielu świętych. Lecz także gdy byli zabijani, ja kierowałem kamyk przeciwko nim. ¹¹ I częstokroć ich karząc po wszystkich bóżnicach, zmuszałem by bluźnili; jak też niezwykle szalejąc, szedłem za nimi aż do obcych miast.

¹² W tych sprawach wyruszyłem do Damaszku, razem z władzą i pełnomocnictwem arcykapłanów. ¹³ Ale w środku dnia, królu, nieopodal słońca zobaczyłem na drodze blask z nieba - światło oświetlające mnie oraz tych, co szli razem ze mną. ¹⁴ A gdy ^TR wszyscy upadliśmy na ziemię, usłyszałem głos, który mówił do mnie hebrajskim językiem: Saulu, Saulu, dlaczego mnie prześladujesz? Trudno ci wierzgać zgodnie z żądłem. ¹⁵ Zaś ja powiedziałem: Kim jesteś, Panie? Więc powiedział: Ja jestem Jezusem, którego ty prześladujesz. ¹⁶ Ale wstań i stój na swoich nogach; bo dałem ci się zobaczyć po to, aby cię dobrać jako sługę oraz świadka tych rzeczy, które zobaczyłeś; lecz i tych, które dam ci zobaczyć. ¹⁷ Wyłączyłem sobie ciebie z ludu, także z powodu pogan, do których cię teraz posyłam, ¹⁸ by otworzyć ich oczy, zawrócić z ciemności ku światłu i z władzy szatana do Boga. Aby wzięli ^TR darowanie grzechów i dziedzictwo pomiędzy uświęconymi wiarą względem mnie.

¹⁹ Dlatego, królu Agryppo, nie byłem nieposłuszny niebiańskiemu widzeniu; ²⁰ lecz najpierw tym w Damaszku, potem także w Jerozolimie, całej krainie Judei oraz poganom oznajmiałem, aby odczuli skruchę i zawrócili do Boga, czyniąc uczynki godne zmiany myślenia *. ²¹ Ze względu na te sprawy, Żydzi mnie ujęli i próbowali zabić kiedy byłem w Świątyni. ²² Ale uzyskałem opiekę od Boga aż do tego dnia. Zatem stoję świadcząc małemu, lecz i wielkiemu. Nic nie mówiąc oprócz tego, co powiedzieli Prorocy i Mojżesz, że ma się stać. ²³ To znaczy, że Chrystus został skazany na cierpienie, i że jako pierwszy z podniesienia martwych, ma zwiastować światło ludowi oraz poganom.

²⁴ Zaś kiedy on się tak bronił, Festus mówi wielkim głosem: Szalejesz Pawle, wielka wiedza doprowadza cię do szaleństwa. ²⁵ A Paweł mówi: Nie szaleję dostojny Festusie, lecz wypowiadam wyrazy prawdy oraz rozsądku. ²⁶ Bo o tych rzeczach wie król, do którego otwarcie mówię; gdyż ufam, że nic się przed nim nie ukryło z tych spraw, bo nie było to dokonane w miejscu odosobnionym. ²⁷ Wierzysz, królu Agryppo, Prorokom? Wiem, że wierzysz. ²⁸ A Agryppa do Pawła: W krótkim czasie i mnie przekonasz by zostać chrystianinem. ²⁹ Zaś Paweł powiedział: Prosiłbym Boga, aby z małych i wielkich, którzy mnie dzisiaj słuchają, nie tylko ty, ale i wszyscy stali się takimi, jaki ja jestem; za wyjątkiem tych więzów.

³⁰ Zaś gdy on to powiedział, wstał król, namiestnik, lecz także Berenika oraz ci, co siedzieli razem z nimi. ³¹ A kiedy się cofnęli, powiedzieli jedni do drugich, mówiąc: Ten człowiek nie czyni nic godnego śmierci lub więzienia. ³² Zaś Agryppa mówił Festusowi: Ten człowiek mógłby zostać uwolniony, gdyby się nie odwołał do cezara.

 

*26,20 także: skruchy

 

27. Zaś gdy zostało postanowione, abyśmy płynęli do Italii, przekazano Pawła oraz niektórych innych więźniów setnikowi imieniem Juliusz, z kohorty Czcigodnego. ² Zatem wypłynęliśmy, wsiadłszy na adramytteński * statek, mający płynąć wzdłuż Azji; a był z nami Arystarchus - Macedończyk, Tesalonejczyk.

³ A nazajutrz wpłynęliśmy do Sydonu, gdzie Juliusz uprzejmie się obszedł z Pawłem i pozwolił, by poszedł on do przyjaciół, aby uzyskać pieczę. ⁴ Zaś kiedy stamtąd wypłynęliśmy, podpłynęliśmy pod Cypr, gdyż wiatry były przeciwne. ⁵ Lecz po przepłynięciu głębi naprzeciw Cylicji i Pamfilii, zeszliśmy do Myry Licji *. ⁶ Tam setnik znalazł statek aleksandryjski, płynący do Italii i wsadził nas na niego. ⁷ Ale w czasie wielu dni, płynąc powoli, z trudem pojawiliśmy się naprzeciwko Knidos *; a ponieważ wiatr nam nie pozwalał, podpłynęliśmy pod Kretę, naprzeciw Salmony. ⁸ Lecz z trudem wzdłuż niej żeglując, przybyliśmy do pewnego miejsca, zwanego Piękne Porty, od którego blisko było miasto Lasaia.

⁹ Zaś kiedy minął dość duży czas, żeglowanie było już niebezpieczne, a także upłynął post, Paweł zachęcał ludzi, ¹⁰ mówiąc im: Mężowie, widzę, że to żeglowanie zamierza być ze szkodą, jak również wielką stratą nie tylko ładunku i okrętu, ale i naszych osób. ¹¹ Ale setnik bardziej ufał zarządcy okrętu i sternikowi, niż mowie Pawła. ¹² Lecz ponieważ przystań była niedogodna do zimowania, większość ustaliła plan, aby stamtąd wypłynąć, przeprawić się do Feniksu * i jakoś przezimować w przystani Krety zwróconej na południowy, i na północny zachód.

¹³ Zaś kiedy lekko zawiał wiatr południowy, spodziewając się dopiąć postanowienia, podnieśli żagle oraz płynęli wzdłuż, bliżej Krety. ¹⁴ Lecz po niewielkim czasie uderzył z niej gwałtowny wiatr, zwany Euroklionem. ¹⁵ A gdy statek został porwany i nie mógł się oprzeć wiatrowi, puścili ster i byliśmy niesieni prądem. ¹⁶ Zaś podpłynąwszy pod pewną wysepkę, nazywaną Klauda, z trudem mieliśmy siłę by okazać się panującymi nad łodzią. ¹⁷ Potem ją podniesiono, podpasując statek i posługując się wspomaganiem; ale równocześnie się obawiano, aby nie wpaść na Sytrę *. Tak płynęli, po rozluźnieniu osprzętu okrętowego. ¹⁸ A ponieważ byliśmy gwałtownie gnani przez wiatr, nazajutrz ludzie spowodowali wyrzucenie ładunku. ¹⁹ Zaś trzeciego dnia własnoręcznie wyrzucili wyposażenie statku. ²⁰ Ale gdy ani słońce, ani gwiazdy nie pokazały się przez wiele dni, lecz napierała niemała wichura, w końcu została zabrana cała nadzieja naszego ratunku.

²¹ Przytrafił się jeszcze wielki brak żywności. Wtedy Paweł stanął w ich środku i powiedział: Zaprawdę, mężowie, trzeba było mnie posłuchać i nie wypływać z Krety, lecz uniknąć tej klęski i starty. ²² A teraz zachęcam was, aby być dobrej myśli; bo pośród was nie będzie utraty żadnej osoby - tylko strata statku.  ²³ Bowiem tej nocy stanął przy mnie anioł Boga, którego jestem oraz któremu służę, ²⁴ mówiąc: Nie bój się Pawle; ty musisz stanąć przed cesarzem, więc oto Bóg darował ci wszystkich, co razem z tobą płyną. ²⁵ Dlatego bądźcie dobrej myśli, mężowie, gdyż wierzę Bogu, że tak będzie; w zgodzie z rozwojem wydarzeń, który mi został zapowiedziany. ²⁶ Ale potrzeba nam, abyśmy byli wyrzuceni na pewną wyspę.

²⁷ Zaś gdy nadeszła czternasta noc i byliśmy noszeni na Adriatyku w różne strony, około środka nocy marynarze się domyślili, że zbliża się do nich jakaś ziemia. ²⁸ Zatem spuścili sondę i dowiedzieli się o dwudziestu sążniach wody pod łodzią; a gdy niedaleko odpłynęli i znowu spuścili sondę, odkryli sążni piętnaście. ²⁹ Lecz bojąc się, aby nie wpaść na miejsca skaliste, z rufy rzucili cztery kotwice i błagali, aby pojawił się dzień. ³⁰ Ale marynarze pragnęli uciec z okrętu, więc zsunęli do morza łódź pod pozorem, że od dziobu zamierzają spuszczać kotwice. ³¹ Wtedy Paweł powiedział setnikowi oraz żołnierzom: Jeśli ci nie zostaną na statku, wy nie możecie zostać uratowani. ³² Wówczas żołnierze odcięli liny łodzi i pozwolili się jej oddalić.

³³ Lecz gdy miał się pojawić dzień, Paweł zachęcał wszystkich aby przyjęli pokarm, mówiąc: Dzisiaj trwacie czternasty dzień, niczego nie przyjmując z pokarmu, oczekując i poszcząc. ³⁴ Dlatego zachęcam was, aby przyjąć pokarm, bo to jest ku waszemu ocaleniu. Gdyż żadnemu z was włos z głowy nie spadnie. ³⁵ A kiedy to powiedział - wziął chleb, przed wszystkimi podziękował Bogu, połamał i zaczął jeść. ³⁶ Zaś wszyscy stali się dobrej myśli i sami także przyjęli pokarm. ³⁷ A wszystkich osób na statku było dwieście siedemdziesiąt sześć. ³⁸ Zaś nasyceni pokarmem, uczynili statek lżejszym, wyrzucając zboże do morza.

³⁹ A kiedy stał się dzień, nie poznali tego kraju; ale zobaczyli jakąś zatokę mającą plażę, do której - jeśli zdołają - planowali przybić statek. ⁴⁰ Zatem wyciągnęli kotwice i porzucili je na morzu; a równocześnie rozluźnili rzemienie steru, podnieśli żagiel na mniejszym maszcie i dmącym wiatrem przybijali do brzegu. ⁴¹ Ale wpadli na miejsce znajdujące się między dwoma prądami i osadzili statek na mieliźnie. Więc dziób ugrzązł oraz trwał niezachwiany, a rufa była rozbijana na skutek potęgi fal. ⁴² Zatem powstał plan żołnierzy, by zabić więźniów; aby jakiś nie uciekł, wymykając się wpław. ⁴³ Zaś setnik, chcąc bezpiecznie dostawić Pawła, pohamował ich od tego zamiaru, lecz także rozkazał tym, co umieli pływać, by rzucili się w dół oraz pierwsi wychodzili na brzeg. ⁴⁴ A pozostali - ci oczywiście na deskach, zaś inni na jakichś częściach statku. I tak się stało, że wszyscy zostali uratowani na ziemi.

 

*27,2 pochodzący z Adramyttion - portu w Myzji

*27,5 górzysty rejon Azji Mniejszej

*27,7 półwysep i miasto na wybrzeżu Karii, w Azji Mniejszej

*27,12 port na Krecie

*27,17 nazwa mielizny

 

28. A kiedy zostaliśmy ocaleni, wtedy poznaliśmy, że wyspa nazwana jest Melitą *. ² Lecz również obcy okazali nam niespotykaną życzliwość, gdyż z powodu zimna zapalili ognisko i przyjęli nas wszystkich pośród nadciągającego deszczu. ³ Zaś Paweł zebrał pewną ilość chrustu oraz nałożył na ognisko. Ale z gorąca wyszła żmija i uczepiła się jego ręki. ⁴ Zatem gdy obcy ujrzeli bestię wiszącą u jego ręki, mówili jedni do drugich: Pewnie ten człowiek jest zabójcą, któremu - choć uratował się z morza - sprawiedliwość nie pozwoliła żyć. ⁵ Lecz on strząsnął bestię do ognia i żadnego zła nie ucierpiał. ⁶ Zaś oni oczekiwali, że ma on opuchnąć, albo nagle paść martwym. A kiedy ^TR długo czekali i ujrzeli, że nic mu się złego ^TR nie stało, zmienili zdanie i mówili, że on jest bogiem. ⁷ Zaś w około tego miejsca były tereny pierwszego obywatela tej wyspy, imieniem Publiusz. Ten nas przyjął oraz życzliwie ugościł przez trzy dni. ⁸ Ale wydarzyło się, że ojciec owego Publiusza leżał przymuszony gorączkami oraz biegunką. Więc Paweł wszedł do niego, pomodlił się i go uzdrowił, nałożywszy na niego ręce. ⁹ A kiedy to się stało, także pozostali, którzy mieli choroby na tej wyspie, przychodzili i byli uzdrawiani. ¹⁰ Oni również okazywali nam szacunek wieloma zaszczytami, a jak wypływaliśmy, dołożyli stosownie do potrzeb.

¹¹ Po trzech miesiącach wypłynęliśmy na statku aleksandryjskim, wyróżniającym się Dioskurami *, który przezimował na wyspie. ¹² Po czym wpłynęliśmy do Syrakuz i  zatrzymaliśmy się trzy dni. ¹³ Stąd, płynąc wokoło, przybyliśmy do Regium *. A po jednym dniu, gdy nastał wiatr południowy, na drugi dzień przypłynęliśmy do Puteoli *. ¹⁴ Tam znaleźliśmy braci oraz zostaliśmy przez nich zaproszeni, by zatrzymać się siedem dni. Tak przybyliśmy do Rzymu. ¹⁵ A bracia stamtąd, gdy o nas usłyszeli, wyszli na nasze spotkanie aż do forum Appiusza i Trzech Gospod. Więc kiedy Paweł ich zobaczył, podziękował Bogu oraz nabrał śmiałości.

¹⁶ Gdy dotarliśmy do Rzymu, setnik przekazał więźniów dowódcy wojska. Ale Pawłowi zostało dozwolone mieszkać u siebie, razem ze strzegącym go żołnierzem.

¹⁷ A po trzech dniach zdarzyło się, że Paweł zwołał do siebie przedniejszych Żydów, i gdy się zeszli, powiedział do nich: Mężowie, bracia, ja nie uczyniłem nic wrogiego ludowi lub ojczystym zwyczajom, lecz jako więzień z Jerozolimy, zostałem wydany w ręce Rzymian. ¹⁸ Oni mnie wybadali i postanowili uwolnić dlatego, że nie było we mnie żadnego powodu kary śmierci. ¹⁹ Ale Żydzi mówili przeciw mnie, więc musiałem odwołać się do cezara. Lecz nie jako ten, który ma jakoś oskarżać mój lud. ²⁰ Zatem zaprosiłem was z tego powodu, aby zobaczyć oraz to powiedzieć. Bo mam te kajdany na rękach ze względu na nadzieję Israela. ²¹ Ale do niego powiedzieli: ^TR Nie otrzymaliśmy odnośnie ciebie żadnego pisma z Judei, ani też żaden z braci, co przybył, nie oznajmił nam i nie powiedział czegoś złego o tobie. ²² Więc uznajemy za właściwe usłyszeć od ciebie, co myślisz *; gdyż jest nam wiadome o tej sekcie, że wszędzie jest przeciwko niej mówione.

²³ I po wyznaczeniu mu dnia, przyszła do niego, do mieszkania, większa ilość osób, której dając świadectwo, wykładał o Królestwie Boga. Od rana do wieczora przekonywał ich co do Jezusa, poprzez Prawo Mojżesza i Proroków. ²⁴ Zatem jedni byli przekonywani tym, co było mówione, zaś inni nie byli przekonani. ²⁵ Więc będąc niezgodni jedni względem drugich - odeszli, gdy Paweł powiedział jedną sprawę: Słusznie Duch Święty powiedział do naszych przodków poprzez proroka Izajasza, ²⁶ mówiąc: Idź do tego ludu i powiedz: Słuchem będziecie słuchać i nie zrozumiecie; patrząc będziecie widzieć, a nie ujrzycie. ²⁷ Albowiem utyło * serce tego ludu i ciężko usłyszeli ** uszami, a swoje oczy zamknęli, aby kiedyś oczami nie ujrzeli, uszami nie usłyszeli, sercem nie zrozumieli oraz nie zawrócili, i abym ich nie uleczył. Izajasz 6,9; Ezechiel 12,2 ²⁸ Zatem niech będzie wam wiadome, że to zbawienie Boga zostało wysłane do pogan, i oni będą słuchać. ²⁹ A kiedy on to powiedział, Żydzi odeszli, wiodąc między sobą wielki spór. ³⁰ Zaś Paweł pozostał w swoim wynajętym mieszkaniu całe dwa lata oraz przyjmował wszystkich, którzy do niego wchodzili, ³¹ głosząc Królestwo Boga i z całą otwartością, bez przeszkód ucząc o Panu Jezusie Chrystusie.

 

*28,1 dzisiejsza Malta

*28,11 znakiem bliźniaków - Kastora i Polluksa, mitologicznych synów Zeusa i Ledy

*28,13 miasta w południowej Italii

*28,22 także: jesteś świadomy, zamierzasz, masz na celu

*28,27 także: otępiało

**28,27 także: pojęli